Nieuwsbrief September/Oktober 2021
Fotoalbum: September/Oktober 2021









































Jeugdverhaal: Het oogsten van eenden




De echte wilde eend wordt steeds zeldzamer in Nederland toont onderzoek aan. Daarvoor in de plaats komen steeds meer verbasteringen zoals "park- en soepeenden". In mijn jeugdjaren in de jaren 60 van de vorige eeuw was dat nog niet het geval. Naast koeien, varkens en kippen hielden diverse boeren bij mij in de buurt ook "wilde" eenden, eenden die de echte kleuren en tekeningen hadden van wilde eenden. Ze werden niet voor de sier gehouden maar om er wat aan te verdienen. De vader van vrienden van mij werkte als daggelder bij een boer en zij woonden in een huurhuis van die boer. Achter het huis lag de polder Stein Zuid. Het houden van eenden gebeurde op de volgende manier. Een toom eenden werd gehouden speciaal voor de fok. In het voorjaar werden op geschikte plekken aantrekkelijk broedplaatsen voor de vrouwtjes eenden gemaakt. Niet meer gebruikte verroeste melkbussen werden op rustige plekjes gelegd zoals in geriefbosjes en oevers met ruige vegetatie. In een melkbus werd wat hooi gelegd om het extra aantrekkelijk te maken als broedplaats. De vrouwtjes eenden die er in gingen nestelen werden goed in de gaten gehouden. Op het moment dat de eieren uitkwamen werd de opening van de melkbus dicht gemaakt met b.v. een jute zak. Als de kuikens opgedroogd waren werden ze geleewiekt aan een vleugel hetgeen inmiddels bij wet verboden is maar toen nog niet. Het leewieken betekende overigens wel dat de eenden nooit meer konden vliegen. Maar dat was juist de bedoeling zal uit het vervolg van het verhaal blijken.
De moedereend en kuikens werden vervolgens in de polder losgelaten om daar de opgroeiperiode van de kuikens te doorlopen. Wij hielden een oogje in het zeil waar de eenden zich in de opgroeifase bevonden en op het moment dat de kuikens volgroeid waren brak het moment aan om te gaan oogsten. Voor het terug vangen van moeder en kuikens hadden we het volgende trucje. De kuikens en moeder waren geleewiekt en konden dus niet vliegen. Het was de kunst om de eenden de sloot uit te krijgen en ze naar een diepe greppel te jagen die in het midden van een grasland perceel lag. Het groepje eenden probeerde dan zo snel mogelijk de greppel uit te lopen waarbij wij achter de eenden aan liepen. De eenden moesten in de greppel gehouden worden en na een tijdje rennen werden de eenden zo moe dat ze gingen liggen en gemakkelijk te pakken waren. De eenden gingen dan mee en de kuikens werden verkocht aan een konijnen-eendenkoper welke zo af en toe langs kwam. De moedereend werd natuurlijk wel gehouden want die moest het jaar erna weer opnieuw ingezet worden om kuikens te krijgen.

Vrouwtjes wilde eend met kleine kuikens
Rumoer in de polder
Wij waren niet de enigen die zich op deze manier bezig hielden met het fokken van eenden. Ook een paar boerenjongens uit de Steinse buurt deden hetzelfde en dat gaf wel eens wat gekrakeel in de polder. Want er was wel eens verschil van inzicht van wie zo'n vrouwtje met kuikens nu precies was. Zeker als de moedereend geen specifieke herkenning had waardoor verwarring gemakkelijk kon ontstaan leidde het wel eens tot problemen onderling.
Koddebeier
Tegenwoordig zie je vrijwel nooit politie in het poldergebied. Dat was wel anders toen ik jong was. Toen nog met de benaming van veldwachter of koddebeier. Controlerend op jacht- en visserijwet waarbij ze regelmatig in het veld waren voor stroperij en overtreding van de visserijwet. De eendenfokkerij waar wij mee bezig waren werd door de koddebeier als stroperij uitgelegd (wij beschouwden dat als volledig legaal) dus daar moesten we voorzichtig mee omgaan om niet gepakt te worden. Op een bekeuring na voor het vissen zonder geldige vergunning hebben we het kunnen voorlopen dat we gepakt werden met de in ons bezit zijnde weer terug gevangen volwassen eendenkuikens en moedereenden.

Wilde eenden vrouwtje en bijna volwassen kuikens wegrennend.
Natuurontwikkeling in de uiterwaard van de polder Stein Zuid
Halverwege oktober 2021 is een begin gemaakt met het omvormen van 3½ hectare voormalig mais/rode klaver land in de polder Stein Zuid tot ‘kruiden- en faunarijk grasland’. Er is een kikkerpoel gegraven en de oever van de oostelijk gelegen sloot is verlaagd tot een natuurvriendelijke oever. Een ‘struweelhaag’ van inheemse struiken wordt nog langs een bestaande (ondiepe) sloot geplant. Aan de westkant (voormalige maalsloot) wordt ook nog een natuurvriendelijke oever aangelegd. In de reeds gefraisde stroken wordt een kruidenrijk plantenmengsel ingezaaid. De rest van het perceel mag zich ontwikkelen tot kruidenrijk- en faunarijk grasland.
Eerder begin 2021 is het natuur- en recreatiegebied Steinse Groen, dat naast Gouda-Goverwelle ligt, al meer natuurlijker gemaakt. Er zijn daar extra voorzieningen gekomen voor de ijsvogel, de ringslang en de groene glazenmaker, een zeldzame libellensoort.
Meer lezen over het Natuur- en recreatiegebied Steinse Groen, ook wel genoemd de voormalige Steinse boezem en de ontwikkelingen.
Klik hier: Stein Zuid

Perceel liggend in de uiterwaard tussen de Steinse Dijk en de gakanaliseerde Hollandse IJssel ter hoogte van het voormalige dieselgemaal in de polder Stein Zuid.

Het perceel waar inmiddels een deel van de natuurontwikkeling inmiddels is uitgevoerd is op 17 september dit jaar voor de 4e keer gemaaid. Op dit perceel ligt een zeer interessant wellicht onbekend historisch stukje geschiedenis wat op een handgeschilderde kaart uit 1746 van het Hoogheemraadschap Rijnland staat aangegeven. Op deze kaart staat vermeld Steyns Gerecht met een bijgevoegde galg. De plek waar toen wellicht misdadigers werden opgehangen. Op de foto hierboven zou deze plek rechtsonder moeten zijn.

Stukje van een kaart uit 1746 met de plek aangegeven als het
Steyns Gerecht met galg. Oostelijk ligt binnendijks de Kloosterboerderij (groen rondom ingekleurd) waar Erasmus zou hebben verbleven.

17e eeuwse wandtegel met een man aan een galg. Boven de man een uil zittend op de dwarsbalk boven zijn hoofd.
Een uil als totemdier en boodschapper van de dood, waarschijnlijk symbolisch staand voor de overgang naar een ander leven.
Fotoalbum: Natuurontwikkeling polder Stein Zuid
















































Visarend ca. anderhalve week aanwezig in de polder Stein Noord
De maand september is de maand van de doortrek van visarenden in Nederland. Soms willen ze ergens wel eens een tijdje blijven hangen omdat de voedselomstandigheden ter plekke goed zijn. In voorgaande jaren verbleven ook in de maand september geruime tijd een of twee exemplaren in en rond de polder Stein. Ook dit jaar was dat weer het geval. Bijna twee weken was er zeker een exemplaar aanwezig in Stein, steeds zittend op hekpalen met en zonder gevangen vis in de klauwen.

Visarend op hekpaal met visprooi. Foto vergroot tot 35% van het origineel van de foto en verscherpt. Foto: 17 september 2021.

Visarend op hekpaal met visprooi. Uitsnede vergroot tot 60% van het origineel van de foto en verscherpt. Foto: 17 september 2021.