Plasdras in de polder Stein Noord


Al ruim 15 jaar ligt er in de polder Stein aan de oostkant in het deel Kort Roggebroek een plasdras. Speciaal aangelegd om meer vogels aan te trekken. Het gebiedje functioneert goed. Trekvogels, broedvogels, ze maken er dankbaar gebruik van. Ook de functie als gruttoverzamelplaats is regionaal gezien een belangrijke. In het voorjaar en nazomer verblijven en slapen vele honderden grutto's op de plasdras. Inmiddels zijn twee meer westelijk gelegen aangrenzende percelen ook spontaan in plasdras veranderd waardoor het belang voor vogels alleen maar is toegenomen. Wel is het zo dat de gewenste waterstand kunstmatig op peil gehouden moet worden. In de winter en vroege voorjaar is dat meestal geen probleem, maar wat later in het voorjaar moet de plasdras soms met polderwater worden bijgevuld, omdat deze anders droogvalt.


Plasdras (middenperceel) in de polder Stein Noord op 18 maart 2018.


Plasdras (middenperceel) in de polder Stein Noord op 12 mei 2018. Door natuurlijke verdamping is de waterstand al flink lager.
Op 17 mei 2018 is de waterstand weer verhoogd met een pomp.


Plasdras (middenperceel) in de polder Stein Noord op 2 juli 2018. Door natuurlijke verdamping is de plasdras vrijwel drooggevallen, ondanks het regelmatig water inpompen.


Voorjaar 2020. Plasdras in de polder Stein vanaf eind maart druk bezocht

In de afgelopen wintermaanden werden er maar weinig vogels (behalve eenden, gansachtigen en kieviten) waargenomen op de plasdras-percelen oostelijk in de polder Stein noord. Ook lieten de grutto's die in voorgaande jaren de plasdras als slaapplaats gebruikten het dit voorjaar nogal afweten.  Wel bezochten flinke groepen grutto's zo af en toe overdag de plasdras maar ze kwamen er niet om de nacht door te brengen. Dat bleek n.l. uit verschillende late avondtellingen. Vrijwel zeker was dat  het dat ze op de Hooge Boezem bij Haastrecht of andere verzamelplaatsen gingen slapen. Eind maart gingen ineens steeds meer vogelsoorten de plasdras bezoeken om er op hun trektocht naar (noordelijk gelegen) broedgebieden even voedsel te zoeken. 


Zwarte ruiter nog in winterkleed op de plasdras. Foto: 30 maart 2020.

30 Maart 2020 zaten er flink wat vogels op de plasdras. Eendachtigen zoals pijlstaart (4x) en wintertaling (16x), steltlopers en plevieren zoals zwarte ruiter (1x), kleine plevier (4x), bonte strandloper (1x), tureluur (12x), kemphaan (4x) en grutto (62x). 


Plasdras in polder Stein op 2 april 2020 in tegenlicht. Het meest westelijke perceel van de drie. Toen nog met flink veel water.

In de periode 1 april t/m 10 april 2020 werd de plasdras druk bezocht door steltlopers en pleviertjes. Bontbekjes, kleine pleviertjes, witgatjes, zwarte ruiter, bonte strandlopers en kemphanen. De 1e visdief liet zich ook al zien. Ook een kluut verbleef een tijdje op de plasdras. Grutto's waren overdag geregeld aanwezig, tot zelfs 150 exemplaren. Dat werd wel steeds minder want veel gruttoparen zijn inmiddels al in hun broedgebied aanwezig en zie ze daar druk bezig met kuiltjes draaien voor het gaan nestelen. Zag op 10 april zelfs al een grutto zittend op de eieren. Op de plasdras zaten begin april af en toe ook nog verschillende Ijslandse grutto's.

Overigen raakt de plasdras oost in Stein door het droge weer al flink wat water kwijt door verdamping en dreigt droogvallen als het warme weer wat langer aanhoudt. 


Voorjaar 2018. Veel vogels op plasdras in de polder Stein Noord in Reeuwijk

De plasdras in de polder Stein ligt er momenteel (10 mei 2018) precies goed bij qua waterstand. Drie percelen staan plasdras en zijn wisselend van diepte varieerend van een beetje plasdras tot wat diepere delen. Grutto's gebruiken de plasdras als verzamel- en slaapplaats. Zij slapen voor- en na het broedseizoen op de plasdras op plaatsen waar het niet te diep is zodat ze in het water kunnen staan. Ze zijn dan gevrijwaard van lopende predatoren. Flinke aantallen eendachtigen zoals slobeend en wintertaling slobberen naar voedsel en rusten bij de plasdras en steltloper- en plevierachtigen op trek doen de plasdras kortstondig aan om in de oeverzone's en natte delen naar  voedsel te zoeken.


Twee foto's van een kemphaanman in een groep van ca. 30 stuks, die in overgangskleed is naar het zomerkleed. De kop is al mooi bruin en nu moet de bruine kraag zich nog verder ontwikkelen. De stoppelveren in de nek tonen dit aan. Foto: 12 april 2018



Bosruiter op de plasdras. Foto: 12 mei2018


Groenpootruiter op de plasdras. Foto: 12 mei2018


Drie woerden zomertaling op de plasdras. De vrouwtjes ergens broedend in de omgeving. Foto: 12 mei2018


Onderstaand verschillende vogeltellingen van de plasdras in de polder Stein Noord. April-Mei 2018

Vogelsoort           1april    4april    10 april    11april    12 april     17april    7mei    9mei   10mei    11mei    12mei

Grutto                     46         124          n.g.           22             8                 3            2                         1             2          21(avondtelling)
Tureluur                   4           n.g.                           4               5                               7                         3           10         20
Kemphaan               6            12           19            24             30               7            17        16           6            2           1
Slobeend                 32          82                            58             66              16            5          2                           2          3
Zomertaling                                            0              0              2               0                1          2man   4man     3 man 3man
Wintertaling            12                           24                           32              23               8         2                                       0
Krakeend                                               niet...................................geteld                                         25          30         35
Pijlstaart                    2            4               5              2             2                0                0
Bergeend                  6                              8             18            7               12               6        23                       19        20
Lepelaar                                  0                0               1             0                1               2          2                          1         0
Kleine plevier                                                                                              1               1           1            1           1         1             
Kleine strandloper                                                                                                                                  3           3         3          
Temmincks strandloper                                                                                                                         3
Bontbekplevier                                                                                                                         1             4                      3
Bosruiter                                                                                                                        6         1              2           2        1
Zwarte ruiter                                                                                                                             1                           1        1
Groenpootruiter                                                                                                            1         1             2            2        3
Witgatje                                                                                                                                                      2           1
Kluut                                                                                                                                                           2  
Zwarte stern                                                                                                                                              2


Begin mei 2018 verschenen steeds meer steltlopers/plevieren op de plasdras om hier een tussenstop te maken op weg naar hun broedgebieden in Noord-Eurazië. Rond10 mei 2018 was er veel vogeltrek getuige de aanwezigheid van diverse soorten steltlopers die druk liepen te foerageren. De waterstand precies goed. 
De ervaring leert echter dat bij langdurig mooi weer in het voorjaar de plasdras door natuurlijke verdamping droog valt. Als dat dreigt te gebeuren is water op het perceel/percelen pompen noodzakelijk. In Juli-aug tot half sept is droogvallen echter niet erg omdat deze periode vogelkundig gezien een rustige periode is. Dan kan de vegetatie gemaaid worden waarna de plasdras vanaf half-eind september weer kan functioneren. Het mooie weer en de  langdurige droogte zorgden er voor dat de drie plasdras percelen begin juli grotendeels waren drooggevallen.


Plasdras polder Stein: fotoalbum

rwksteinplasdrasoostkant11juni2018IMG_781220-1.jpg
rwksteinplasdrasoostkant17juni2018IMG_788320.jpg
rwksteinplasdrasoostdroog2juli2018IMG_815018.jpg
rwksteinplasdrasmiddenbijnadroog2juli2018IMG_814818.jpg
rwksteinplasdraswestkant11juni2018IMG_777220-1.jpg
rwksteinplasdraswestkant17juni2018IMG_788720.jpg
rwksteinplasdraswestdroog2juli2018IMG_814718.jpg
bosruitersteinnrdplasdras7mei2018IMG_709135cropscherp.jpg
bosruitersteinnrdplasdras12mei2018IMG_720130cropscherp.jpg
bosruitersteinnrdplasdras12mei2018IMG_721635cropscherp.jpg
bosruitersteinnrdplasdras12mei2018IMG_721735cropscherp.jpg
bosruitersteinplasdras12mei2018IMG_726035cropscherp.jpg
zwarteruitersteinnrdplasdras7mei2018IMG_710535cropscherp.jpg
zwarteruitersteinnrdplasdras7mei2018IMG_708035cropscherp.jpg
kemphanensteinnrd20febr2018IMG_549430cropscherp-4.jpg
kemphaanhaangroenejonker4juli2017IMG_218135croptekst.jpg
tureluuralarmerendrwkpldrsteinnrd3juni2017IMG_101920-3.jpg
groenpootruiterrwksteinplasdras3mei2018IMG_694740cropscherp.jpg
groenpootruitersteinnrdplasdras12mei2018IMG_719040cropscherp-1.jpg
groenpootruitersteinnrdplasdrastegenlicht11mei2018IMG_718030cropscherp-2.jpg
kleinepleviersteinnrdplasdras11mei2018IMG_716635cropscherp.jpg
tureluursteinplasdras12mei2018IMG_724625cropscherp.jpg
gruttosteinplasdras12mei2018IMG_730525cropscherp.jpg
wildeeendenkuikenskrabbenscheer9mei2017IMG_010215tekst-1.jpg
slobeendopijslangroggebroek5mrt2018IMG_563822cropscherp-2.jpg
rossestekelstaartrwktwaalfmorgen1juni2017IMG_096620.jpg
nijlganzen13nov2017IMG_517718-1.jpg
zomertalingsteinnrdplasdras7mei2018IMG_707935cropscherp-1.jpg
zomertalingwoerdensteinplasdras12mei2018IMG_726725cropscherp-1.jpg
buizerdopheksteinfluitenkruid12mei2018IMG_723225cropscherp.jpg
wittekwikstaartsteinplasdras12mei2018IMG_729225cropscherp.jpg
bergeendpaarplasdrassteinnrd15mei2018IMG_732218scherp.jpg
bergeendvrouwplasdrassteinnrd15mei2018IMG_731818scherp.jpg
bergeendwoerdplasdrassteinnrd15mei2018IMG_731120scherp.jpg
tureluurjuveniel1ejaar13juni2018IMG_786130cropscherp-2.jpg
tureluurjuveniel1ejaar13juni2018IMG_786830cropscherp-1.jpg
visdiefadult2juli2018IMG_816535cropscherp.jpg
bontestrandloperkleineplevierkemphaanrwkstein30mrt2020IMG_309035cropscherp.jpg
bontestrandloperkleineplevierkemphaanrwkstein30mrt2020IMG_309240cropscherp-1.jpg
gruttorwksteinnrdplasdrasoost30mrt2020IMG_314730cropscherp.jpg
zwarteruiterrwkpldrsteinnrdplasdrasoost30mrt2020IMG_312745cropscherp-1.jpg
zwarteruiterrwkpldrsteinnrdplasdrasoost30mrt2020IMG_311530cropscherp.jpg

Verrijdbare waterpomp op zonnecollectoren

Een nieuwigheidje binnen het beheer in Stein. Om een extra stimulans te geven voor de weidevogels is door Staatsbosbeheer een waterpomp aangeschaft (inmiddels zelfs een 2e exemplaar) die werken op zonnecollectoren. Greppels kunnen er tijdelijk mee onder water worden gezet hetgeen aantrekkelijk is voor weidevogels. Het grasland rond de greppel wordt door het opbrengen van water drassig wat aantrekkelijk is voor zowel de ouderlijke vogels als de kuikens. Dat het werkt bewijst onderstaande foto, een grutto zit te waken en te alarmeren met de kuikens in de buurt langs de volgepompte greppel.

Alarmerende grutto houdt de boel voor zijn kuikens in de gaten vanaf de zonnecollector van een waterpomp. Foto: 12 mei 2018.


Plasdras Stein ook belangrijk voor weidevogels met hun kuikens.

Het is 15 mei 2018. Ik sta te observeren bij de plasdras langs de Twaalfmorgen. Vanuit de verte komt er een zwarte kraai aanvliegen. Onrust onder de weidevogels.Tal van weidevogels gaan de lucht in en vliegen luid alarmerend achter de kraai aan om hem weg te jagen. 4 kieviten, 7 tureluurs en 5 grutto's. De kraai kiest ervoor om de "benen" te nemen en verdwijnt. De rust keert weer terug. De meeste weidevogels die achter de kraai aan zaten hebben kuikens of de eieren staan op uitkomen. Wellicht zijn er ook verschillende  weidevogels met hun kuikens van elders naar de plasdras gekomen vanwege de gunstige voedselsituatie voor de kuikens.

Wat verder opvalt is dat er verschillende tureluurs nog paren. Zijn dit late broeders, zijn het paren die op agrarisch grasland in de dagen van 7-9 mei zijn uitgemaaid, of zijn ze gepredeerd,  zo vraag ik me af. Op een droog stukje van de plas heeft zich een paartje visdieven gevestigd om er te gaan nestelen zo lijkt het..
In een rietveld lang de spoorlijn broedt een bruine kiekendief. Deze komt regelmatig over de plasdras vliegen en ook dan is er veel alarm en wordt de kiekendief fel aangevallen om hem te verjagen. De roofvogel lijkt niet erg onder de indruk. Tot op heden heb ik echter niet geconstateerd dat de kiekendief zijn prooien vangt op de plasdras. Maar de roofvogels gebruiken Stein wel intensief als jachtgebied. Bij vrijwel ieder bezoek aan de polder zie ik wel een exemplaar boven de graslanden wiekelen op zoek naar prooi. 


Paring van tureluurs op de plasdras. Foto: 15 mei 2018. Late broeders of gaan ze een 2e poging doen omdat de 1e is mislukt?
Foto genomen in fel tegenlicht. Best toch nog een sfeerplaatje geworden.