Voormalige Bergambachtse boezem
Natuur in de "Boezem van Hol" in de 60er/70er jaren
De voormalige Bergambachtse boezem staat bij de wat oudere inwoners van Haastrecht bekend als de boezem van Hol. In de 60er/70er jaren van de vorige eeuw was deze voormalige boezem in gebruik bij boer Hol. Die woonde op de voormalige (afknotte) watermolen waar hij een kleinschalig boerenbedrijfje had. De boezemgronden werden vrij extensief beheerd. Een relatief lage mestgift, gebruik als hooiland en lage veebezetting waren de kenmerken van de bedrijfsvoering. Al in mijn jeugdjaren was mij als vogelaar opgevallen dat er in het voorjaar veel weidevogels broedden. Grutto's broedden er zelfs in kolonieverband en ook de thans zeldzame zomertaling broedde er vrij algemeen. Als je smalle slootjes in het voorjaar afkeek met de verrekijker bespeurde je in vrijwel elk slootje wel een paartje of wakende woerd.
Ook botanisch was het een interessant gebied. Langs de slootjes linten van dotterbloemen en ook het hooiland was vrij bloemrijk. Wat opviel was dat er toen vrij veel ruwe smele groeide. Het meest opvallend echter waren de wilde kievitsbloemen die in die hooilanden groeiden. Verspreid over een paar van de percelen stonden in het voorjaar vele tientallen wilde kievitsbloemen in bloei. Ik spreek over de periode 1965 t/m 1975. In de winterperiode stond de boezem regelmatig half plas/dras, zeker bij langdurige regenval kan ik me nog herinneren.
Toen boer Hol stopte met boeren en het beheer van de boezem overging naar andere boeren (intensiever beheer) begon de weidevogelstand af te nemen en ook de botanische kwaliteiten van het boezemgrasland liepen terug. Daarmee samengaand zijn ook de wilde kievitsbloemen verdwenen.
Deze groeiplaats van wilde kievitsbloemen is overigens niet de enige plek in de Krimpenerwaard. Op een kade (Sijghkade) oostelijk gelegen langs de Provinciale weg Gouda-Stolwijk in de polder Beneden Haastrecht groeien nog steeds enkele tientallen wilde kievitsbloemen. Het Zuid-Hollands Landschap heeft bemoeienis met die groeiplaats en beheert deze naar mijn weten nog steeds.
Voorjaar 2021 Alarmtellingen voormalige Bergambachtse Boezem
Geen gegevens zijn bekend over het aantal broedterritoria van weidevogels in het reservaat. Er zijn een paar late alarmtellingen gedaan om een indruk te krijgen op welk tijdstip er nog alarmerende grutto's en tureluurs in het reservaat aanwezig zouden zijn.
Een groep van 27 adulte grutto's op pas gemaaide graslanden die grenzen tegen het reservaat aan. Tussen de adulte grutto's bevond zich een vliegvlug exemplaar slapend.
Foto: 11 juni 2021
15 juni 2021. Alarmerende grutto en tureluur op hekpaal. Twee paar grutto's in beweid schapenland met een of meer kuikens. Paar scholeksters met twee kuikens al aardig groot. Op gemaaid grasland vlak tegen reservaat een groep van 55 kievit en 14 grutto's. Te ver weg om het verschil tussen adult en juveniel te kunnen bepalen.
8 juni 2021. Op gemaaid grasland net buiten het reservaat verbleven 16 adulte grutto's waaronder een vliegvlug kuiken en twee tureluurs. In het reservaat zelf 8-9 paar grutto's alarmerend en 3 paartjes tureluur. Op een met schapen beweid perceel een halfwas gruttokuiken en twee flinke kuikens van scholekster. Geen insteken gemaakt maar observaties vanaf de aangrenzende Bilwijkerweg.
11 juni 2021. Op gemaaid grasland net buiten het reservaat verbleven 28 adulte grutto's waartussen een juveniel. Geen territoriaal gedrag meer van de grutto's. In het reservaat zelf 6 paar grutto's alarmerend en 2 paartjes tureluur waarvan de meeste exemplaren zittend en alarmerend op hekpalen.
Druk alarmerende grutto en tureluurpaar op hek in reservaat Voormalige Bergambachtse Boezem. Foto: 11 juni 2021
Wakende grutto en tureluur op hek in reservaat Voormalige Bergambachtse Boezem. Foto: 11 juni 2021
Voorjaar 2020 Over grutto's en een redelijk broedsucces in de voormalige Bergambachtse boezem bij Haastrecht
Kaart met de verschillende telgebieden waar voorjaar 2020 onderzoek is gedaan naar broedsucces weidevogels.
Blok 18 betreft de voormalige Bergambachtse Boezem
25 Mei 2020 een bezoek gebracht aan de voormalige boezem bij Haastrecht.. Deze ligt in polder Beneden Haastrecht in het polderdeel Bilwijk. De boezem staat bij wat oudere mensen (zoals ik ook bijna) bekend als de molen van Hol. Boer Hol woonde op de molenstomp van de vroeger boezem. Hij boerde daar op een wat ouderwetse en extensieve manier.
In mijn jeugdjaren kwam ik er graag. In het voorjaar groeide in het deel wat vroeger de boezem was en uit hooiland bestond nog enkele honderden wilde kievitsbloemen. Weidevogels broedden er zeer algemeen en dat was ook de reden dat de Stichting Zuid-Hollands Landschap dit polderdeel vanuit de Herinrichting Krimpenerwaard toegewezen kreeg om er (weidevogel)reservaat van te maken.
Meer lezen over de voormalige Bergambachtse Boezem:
KLIK HIER
Broedsucces 2020
Bezoek 25 mei 2020. Wat blijkt, de weidevogels laten het hier niet afweten, zoals soms in andere reservaatgebieden wel het geval is. De tijd genomen om vanaf de Bilwijker weg het eventuele alarmgedrag van de aanwezige grutto's en tureluurs te kunnen volgen. Er werd druk gealarmeerd viel op, verschillende gruttoparen alarmeerden vanwege mijn aanwezigheid en toen een zwarte kraai overvloog kwamen daar nog een aantal paren grutto en verschillende paren tureluur bij. Minimaal schatte ik het aantal alarmerende paren grutto op 11-13 en 3-4 paar tureluur. Maar het werkelijke aantal broedparen wat gebroed heeft in het reservaat zal hoger zijn. Wat opviel was een groepje van 13 grutto's die in een aangrenzend recent gemaaid grasland verbleven zonder enige broedbinding. Voor hen was het broedseizoen voorbij en zonder broedsucces. Hoewel niet helemaal zeker kunnen het exemplaren zijn die hier wel gebroed hebben maar waarvan het legsel of kuikens groot brengen is mislukt.
Op 3 juni 2020 nogmaals een bezoek gebracht aan het gebied en ruim 2,5 uur vanaf de (drukke) Bilwijkerweg aandachtig gekeken naar alarmerende weidevogels. Er was inderdaad veel alarm. Vooral toen er twee bruine kiekendieven en buizerds overvlogen en later een blauwe reiger en een zwarte kraai. Alles bij elkaar schatte ik dat er minimaal 14 paar grutto alarmeerden. Een gruttopaar had twee bijna vliegvlugge kuikens en trokken zich weinig aan van mijn aanwezigheid. Ook alarm van 2 paar tureluurs, 2 paar kievit en 1 paar scholekster. Op een aangrenzend net gemaaid stuk grasland zaten 5 adulte grutto's. Exemplaren waarvan het broedseizoen was mislukt neem ik aan. Duidelijk was te merken dat zij nog terreinbinding hadden want ze alarmeerden zelfs nog een beetje mee als er predatoren overvlogen.
7 juni 2020 alarmeerden 7 paar grutto, 1 paar tureluur, 1 paar kievit met kuiken en 1 paar scholeksters met een kuiken. Geen insteken gemaakt maar observatie vanaf de Bilwijkerweg. Op een aangrenzend pas gemaaid en met drijfmest geïnjecteerd grasland grenzend aan het reservaat zochten 10 adulte grutto’s voedsel.
10 juni 2020. Alarm van 8-9 paar grutto’s (4 exemplaren op hekken). Verschillende grote gruttokuikens te zien op een beweid perceel. 3 paar tureluurs alarmerend. Ook nog 1 paar kievit en 1 paar scholekster met kuikens. Vlak buiten het reservaat een groepje van 17 kieviten en 6 adulte grutto’s. Geen insteken gemaakt maar observatie vanaf de Bilwijkerweg.
13 juni 2020. Nog een paar grutto alarmerend, 3 paar tureluurs, 1 paar scholeksters en 1 paar kievit. Boven het reservaat constant wiekelend 3 bruine kiekendieven, 4 zwarte kraaien en een blauwe reiger. 8 losse adulte scholeksters op beweid perceel binnen reservaat.
Een van de twee bijna vliegvlugge gruttokuikens van een gruttopaar in de voormalige Bergambachtse boezem druk op zoek naar insecten. Gezien de vele pikbewegingen moesten daar flink wat insecten aanwezig zijn. Het grasland was eerder beweid geweest en er was flink wat hergroei van gras. Hoge en lage vegetatie wisselden elkaar af. Prima kuikenland dus. Foto: 3 juni 2020.
Gruttoalarmtellingen van paren per gebied voorjaar 2020
Blok 18 Bergambachtse Boezem (Zuid-Hollands Landschap)
Teller: Freek Mayenburg
Totaal broedterritoria 25 mei 3 juni 7 juni 10 juni 13 juni
? 11-13 14 7 8-9 1
Helaas geen informatie over de broedaantallen van de Bergambachtse Boezem. Reservaat is in het voorjaar door een Ecologisch Buro gekarteerd
en (nog) geen beschikking over de broedaantallen.
Gruttoman alarmerend en een van de bijna twee vliegvlugge kuikens in de voormalige Bergambachtse boezem. Foto: 3 juni 2020
Wakende grutto op een hekpaal. Op de achtergrond het restant van de watermolen die hier ooit de Bergambachtse boezem bemaalde. Tot aan de jaren 70 van de vorige eeuw boerde hier nog de aardige boer Hol waar ik regelmatig voor een praatje langs ging. Foto: 25 mei 2020
Twee grutto's van twee afzonderlijke paren druk alarmerend in de brede vrijwel onbegroeide (en drooggevallen) greppel van een stuk hooiland. De kuikens kunnen zich indien nodig prima verschuilen in het hoge gras en lieten zich dan ook niet zien. Foto: 25 mei 2020.
Op de achtergrond de (gerestaureerde) molenstomp, het restant van de voormalige watermolen die bezwaarwater uit de voormalige Bergambachtse wetering de boezem inmaalde om dat vervolgens weer te lozen op de Hollandse IJssel. Rechts een geel lint van
gele lissen in de oever. Foto: 25 mei 2020.
Een groep van 13 grutto's en enkele spreeuwen met jongen verbleef in een aangrenzend pas gemaaid grasland.
Geen broedbinding was er meer. Voor deze grutto's was het broedseizoen voorbij. Helaas zonder broedsucces. Foto: 25 mei 2020
Wakende grutto en twee tureluurs op een landhek in de Bergambachtse boezem. Op de achtergrond de gerestaureerde watermolen
in de Hooge Boezem. Foto: 3 juni 2020
Drie soorten vogels in het broedbiotoop. Wakende scholekster en grutto met kuiken(s) in de buurt. En een witte kwikstaart die een nest had in een knotwilg waar ik vlak bij stond. Foto: 13 juni 2013.