Weidevogels en broedsucces 2021 omgeving Reeuwijk


Verloop broedseizoen 2021

Grutto alarmerend op hekpaal. Polder Stein Noord.
4 juni 2021


Tureluur met kuiken. Hooge Boezem Haastrecht. 
5 juni 2021

Reservaten
Eindelijk lijkt het weer eens een  wat beter broedseizoen voor de weidevogels rond Reeuwijk-Gouda (en geheel Nederland zo lijkt het). Reservaten in de Gemeente Reeuwijk/Bodegraven zoals de polder Stein Noord, Sluipwijk, Oukoop, Ruigeweide en polder Bloemendaal waar in de 1e en 2e week van juni flink wat alarmerende paartjes grutto's en tureluurs met kuikens zijn geteld. Ook de reservaten Benschopper Boezem en de voormalige Bergambachtse boezem kunnen terugzien op een broedseizoen met wat er op lijkt een redelijk broedsucces. Alarmtellingen eind mei t/m de 2e week van juni  laten zien dat diverse  gruttokuikens vliegvlug moeten zijn geworden. Toch is er ook wat reserve; het aantal vliegvlugge gruttokuikens wat na de broedperiode bij avondtellingen op de gruttoverzamelplaatsen  polder Stein en Hooge Boezem verscheen bleef aan de lage kant.


Agrarisch met weidevogelbescherming
Polders waar aan agrarisch weidevogelbeheer wordt gedaan waren eveneens redelijk succesvol tot succesvol. Binnen de Gemeente Reeuwijk/Bodegraven waren dat o.a. de polders Reeuwijk/Abessinië, Langeweide West en polder de Wijk. Flink wat percelen in polders rond Reeuwijk Dorp waren eind mei/half juninog ongemaaid. Het gaat om percelen die een uitgestelde maaidatum hebben. Wel opvallend was dat op veel percelen  die begin juni al gemaaid waren  er maar weinig vegetatie langs slootkanten ongemaaid was gebleven. Kuikens die het maaien hebben overleefd lopen omdat er nauwelijks dekking meer is het risico gepredeerd te worden.

Agrarisch zonder weidevogelbescherming
In agrarische polders zonder of met maar maar weinig  weidevogelbescherming was het broedsucces zeer beperkt tot vrijwel ontbrekend. Grote delen van polders als Groot Keulevaart, Roozendaal, Stein Zuid en Langeweide oost werden in tijd van een enkele dag rond 1 juni gemaaid. Ook de oevers. Genoemde poldergebieden herbergen overigens nauwelijks nog broedende weidevogels en zeker geen grutto's. Het aantal alarmerende weidevogels (i.h.b. grutto's) was  hier ook al voordat er gemaaid werd zeer gering. Dit voorjaar werd er  in het Groene Hart van Zuid-Holland/Utrecht rond 31 mei - 2 juni  grootschalig gemaaid. Grote  delen van polders werden in een of twee dagen gemaaid.


Kaartje met de ligging van de gebieden waar weidevogelonderzoek en alarmtellingen zijn uitgevoerd om het broedsucces 
van grutto's te bepalen.


Waarnemingen alarmerende grutto's reservaten in en rond Reeuwijk



Gebied 1. Polder Oukoop deel Negenviertel zie:

Oukoop Negenviertel grutto's 2021

Gebied 2. Reservaat Polder Oukoop

26 mei 2021. In drie percelen noordelijk van Geukes (blok Stoppelenburg) 3 alarmerende gruttoparen, exemplaren alarmerend op hoekpalen zittend. Ook een alarmerende  kievit en tureluur reagerend op overvliegende kleine mantelmeeuw.

27 mei 2021. In drie percelen bij en noordelijk van Geukes (blok Stoppelenburg) verspreid 3 alarmerende grutto's op hekpalen zittend en 4 grutto's jagend achter een overvliegende zwarte kraai. Ook twee paartjes tureluur alarmerend. 

2 juni 2021. Drie percelen noordelijk van Kees Geukes op 1/2 juni gemaaid. Geen alarm meer. Wel een alarmerende grutto in Kort Roggebroek westelijk van de Oukoopsedijk. In het blok tussen boerderij De Goeij en de Twaalfmorgen 3 exemplaren grutto's alarmerend en ook 3 exemplaren tureluurs alarmerend. Het lijkt er dus op dat de grutto's en tureluurs met de al wat grotere kuikens zich na het maaien hebben verplaatst naar aangrenzende polderdelen die eerder beweid waren met melkvee.

Alarmerende gruttovrouw op hekpaal in polder Oukoop, blok Stoppelenburg. Op de achtergrond de watermolen langs de Enkele Wiericke.
Foto: 26 mei 2021


Gebied 3,4,12 t/m 15. Reservaat Polder Stein Noord

Alarmtellingen grutto/tureluur in het reservaat Polder Stein noord

De polder Stein Noord is in 2021 gekarteerd door SBB (Kees van Eerde) met als resultaat 40 paar  grutto en 18 paar tureluur).

Freek Mayenburg heeft ook nog een paar  alarmtellingen uitgevoerd in de polder Stein Noord. Er zijn door hem geen insteken gemaakt in de polder Stein maar er is langdurig gelet op in het broedgebied aanwezige en/of overvliegende predatoren als bruine kiekendief, buizerd, blauwe reiger, zwarte kraai, kleine mantelmeeuw en eventuele grondpredatoren waar de weidevogels op reageerden. Er is per telling een flinke tijd (1 tot 2 uur) geobserveerd vanaf toegangshekken bij het werkpad achter de huizen aan de Twaalfmorgen.

De polder is voor de alarmtelling  in een paar telvakken opgesplitst. In totaal voor de nrs 3, 4, 12 t/m 15 werden op 4 juni 2021 16 alarmerende gruttoparen waargenomen. Dit zal een minimum zijn, het werkelijke aantal moest vrijwel zeker hoger zijn omdat er geen insteken in de percelen is gemaakt. 


Polder Stein met oevers vol met gele lissen en echter koekoeksbloemen. Foto: 4 juni 2021


Polder Stein met oevers vol met gele lissen.
Foto: 4 juni 2021


26 mei 2021. Alleen blokje Straver oostelijk Willenskade 3 gruttoparen alarmerend met kuiken(s).
Verspreid door polder Stein Noord op hekpalen tegen de Twaalfmorgen aan 2 alarmerende grutto's gezien.  In Kort Roggebroek een gruttopaar alarmerend naast plasdras waarvan vrouwelijk exemplaar alarmerend op hekpaal zittend.

27 mei 2021. Alleen blokje Straver oostelijk Willenskade 2 gruttoparen alarmerend met kuiken(s). Verspreid door polder Stein Noord op hekpalen tegen de Twaalfmorgen aan 2 alarmerende grutto's.  Wat verder af van de Twaalfmorgen richting spoorlijn in de polder 1 grutto op hekpaal en 5 grutto's jagend achter een vliegende bruine kiekendief. In Kort Roggebroek een gruttopaar alarmerend naast plasdras

2 juni 2021. Avondtelling gehele polder. Westelijke plasdras 27 adulte grutto's als groep zonder alarm. Bij de plasdras 2-3 paar grutto's alarmerend en 4 paar tureluur alarmerend. Op de plasdras maar liefst 51 bergeenden aanwezig en 3 lepelaars.
In polder Stein verspreid van plasdras tot Willenskade 8-9 paar grutto's alarmerend en 6-7 paar tureluur alarmerend. 

4 juni 2021. Middagtelling gehele polder. Op de westelijke plasdras 53 adulte grutto's als groep. In de polder verspreid tussen de Willens kade en de Oukoopsedijk 32 alarmerende grutto's (16 paar). Opvallend, het grootste deel van de alarmerende grutto's dicht tegen de Twaalfmorgen aan. Diverse grutto's op hekpalen alarmerend. Ongeveer de helft van de alarmerende gruttoparen verbleef in Stein oost geconcentreerd  vanaf het recreatiegebied wat loopt naar plas Kalverbroek tot de omgeving van de  plasdras stukjes.

8 juni 2021. Alleen bij de plasdras geteld. Op de westelijke plas zat een groep van 23 adulte grutto's. Ook liep hier een gruttopaar met een halfwas kuiken. Rondom de plasdras nog 4 alarmerende gruttoparen waarvan een paar in het blok tussen de boerderij van Ardy de Goeij en de Twaalfmorgen. Twee alarmerende gruttoparen (gezien een groot kuiken) in de polder Lang Roggebroek tegen de Twaalfmorgen aan. Rondom de plasdras ook 5-6 alarmerende tureluurpaartjes.

9 juni 2021. Een avondtelling uitgevoerd op de plasdras rond 21.15 uur. Op de plasdras 27 volwassen grutto's in rust. Niet geteld tot schemer dus aannemelijk dat er nog wel meer bij zouden gaan komen.
Ook in weiland rondom de plasdras 3-4 paar alarmerende grutto's. Op de plasdras 31 tureluurs, 25 volwassen exemplaren en 6 juvenielen, van halfwas tot vliegvlug. 

11 juni 2021. Een avondtelling uitgevoerd gehele polder. Eerst de polder gecontroleerd op alarmerende grutto's en tureluurs. Een totaal van 9 alarmerende gruttoparen en 8 tureluurparen was het resultaat door ruimdurige observaties vanaf het werkpad langs het reservaat. Geen insteken gemaakt. Op de plasdras verbleven om 21.45 33 adulte grutto's en  11 tureluurs waartussen 3 vrijwel vliegvlugge kuikens), een steltkluut, een witgat en 2 lepelaars. Later op de avond (22.35 uur) waren daar  nog eens 36 grutto's bij gekomen zodat het totaal grutto's voor deze avond op 69 uitkwam, waartussen 3 vliegvlugge gruttokuikens.

12 juni 2021. Avondtelling bij plasdras door Jorian Eijkelboom.  Om 21.37 uur waren 48 adulte grutto's op de plas aanwezig waaronder 8 vliegvlugge kuikens, 32 adulte tureluurs en 12 juvenielen. Op hetzelfde tijdstip ook 23 adulte foeragerende grutto's op weiland bij de plas waartussen een vliegvlug kuiken. Om 22.30 was het totaal op de plas 120 grutto's en 50 tureluurs maar toen kon het verschil tussen volwassen en juvenielen niet meer worden gezien.


13 juni 2021. In de polder Stein Noord zelf vrijwel geen grutto-alarm meer. Nog een grutto wakend op een hekpaal, maar alle andere andere hekpalen in Stein waren onbezet. Ook geen reacties meer op vliegende predatoren. Wel was het druk met weidevogels rondom de plasdras. Op de plasdras zelf een juveniele grutto en een 30-tal tureluurs waaronder 6-7 fel alarmerende paren die veel last hadden van een 4-tal zwarte kraaien die het op de kuikens hadden voorzien. In de polder Lang Roggebroek een gruttopaar met twee bijna vliegvlugge kuikens en ook nog twee vliegvlugge gruttokuikens.  Ook hier twee paartjes tureluur druk alarmerend.

Twee zelfstandige vliegvlugge gruttokuikens op gemaaid grasland in de polder Lang Roggebroek.
Foto: 13 juni 2021


Een van de vier zwarte kraaien die het de diverse tureluurparen erg lastig maakten met de bedoeling kuikens te roven.
Foto: 13 mei 2021


15 juni 2021. Aan de westkant in blok tegen de Willenskade aan een tureluur alarmerend, twee scholeksters met grote kuikens en 3 grutto's waarvan een paar met een vrijwel vliegvlug kuiken. In het middendeel van Stein een alarmerende grutto en een tureluur op een hekpaal. Aan de oostkant op de westelijke plasdras 28 grutto's rustend waaronder 6 vliegvlugge kuikens. Ook 17 tureluurs op de plasdras waarvan minimaal 6 vliegvlug dan wel bijna. In de polder Lang Roggebroek dicht tegen de plasdras 2 gruttoparen met minimaal 3 grote kuikens op gemaaid grasland. Hier ook een scholekster met een al groot kuiken en een paartje tureluurs. Twee paar tureluurs alarmerend in het polderdeel Kort Roggebroek tussen de boerderij van Ardy de Goeij en de Twaalfmorgen. In de polder Stein op deze dag de eerste twee percelen gemaaid.

18 juni 2021. Nog maar twee percelen gemaaid en afgeruimd. Weinig alarm meer in de polder m.u.v. rond de plasdras. In blok westelijk naast de Willenskade een alarmerend gruttopaar en twee paar tureluurs. Bij de plasdras 3 paar tureluur alarmerend. Ook in Lang Roggebroek tegen de plasdras aan nog een paartje tureluurs alarmerend. Ook in het beweide blok tussen de Goeij en Twallfmorgen (Kort Roggebroek) twee alarmerende paartjes tureluur. Op de plasdras geen grutto's aanwezig.

24 juni 2021. Een 10-tal percelen gemaaid. Geen grutto's (17.10 uur) in de polder en op de plasdras. Op de plasdras 8 tureluurs waarvan 3 juvenielen vliegvlug.

1juli 2021. Een middagtelling bij de plasdras leverde  31 grutto's op waartussen 12 juveniele exemplaren konden worden onderscheiden. 


8 juli 2021 Verzamelende Juveniele grutto's in de polder Stein

8 juli 2021 Avondtelling door Hans van Gasteren. Op de plasdras Stein Noord verbleven 90 grutto's, en bijzonder, op een na allemaal juvenielen met daartussen slechts een adulte grutto. Bekend is dat juveniele grutto's groepen vormen en nog een tijdje rondzwerven voordat ze zuidwaarts vertrekken. Blijkbaar is dit zo'n groep die er voor gekozen heeft om op de plasdras in Stein te overnachten.
Ook op 8 juli 2021 werden op de Hooge Boezem in de middag om 15.00 uur 190 grutto's geteld door Pim Steenbergen. Helaas is niet bekend of hier ook veel juvenielen bij waren. Maar het lijkt er in ieder geval op dat het broedseizoen 2021 voor grutto's behoorlijk succesvol is geweest.


9 juli 2021. Ongeveer 60-65% van reservaat nog niet gemaaid. Maar daar geen alarm meer van grutto's en tureluurs. Op de plasdras  11 grutto's aanwezig, 10 juvenielen en 1 adult exemplaar.

12 juli 2021. Nog steeds 60-65% reservaat ongemaaid. Op de plasdras zaten 10 grutto's rustend. 8 juvenielen en 2 adulten.


Gruttovrouw  alarmerend paar in perceel grenzend aan westelijke plasdras in polder Kort Roggebroek onderdeel polder Stein Noord.
Op de achtergrond spoorlijn en het wit van massaal groeiende vegetatie van fluitenkruid. Foto: 26 mei 2021


Alarmerende grutto op hekpaal in polder Stein Noord ter hoogte van het recreatiegebied wat grenst aan plas Kalverbroek.
Foto: 4 juni 2021


Gebied 17. Reservaat Hooge Boezem Haastrecht

Gebied (reservaat Stichting ZHL)  heeft een belangrijke functie als gruttoverzamelplaats voor grutto's voor en na het broedseizoen. Opmerkelijk, maar dit voorjaar hebben er aanzienlijk minder grutto's en tureluurs gebroed t.o.v. van voorgaande jaren. Geschat 4-5 gruttoparen en 3-4 tureluurparen. Slechts enkele grutto- en tureluurparen hebben er dit voorjaar succesvol kuikens groot gebracht waaronder heel uitzonderlijk een paartje tureluurs dat 3 kuikens grootbracht. Er lijkt voor dit gebied een afnemende trend gaande te zijn  v.w.b. de aantallen weidevogels die er broeden  en succesvol kuikens groot brengen.

9 juni 2021 een avondtelling op de gruttoverzamelplaats. Om 21.30 uur nog geen enkele grutto aanwezig. Op de plek waar de grutto's normaal zitten om te overnachten zaten nu honderden kokmeeuwen. Om 22.18 waren 36 volwassen grutto's aanwezig. Geen vliegvlugge kuikens ertussen. Daar kwamen nog eens 15 exemplaren bij (22.33 uur) maar toen was het al te schemerig om de verschillen tussen adult en juveniel te onderscheiden. Het viel op dat de grutto's probeerden zich afzijdig te houden van de vele kokmeeuwen die gingen overnachten. Door het warme vrijwel windstille weer waren de knutten zeer actief. Het resultaat was vele tientallen steken door die superkleine lastposten.

Een paartje tureluurs was wel zeer succes.  Op de foto 2 van de vier kuikens van ca. twee weken oud.
Uiteindelijk werden  3 kuikens  vliegvlug. Foto: 3 juni 2021


Gebied 18. Voormalige Bergambachtse Boezem bij Haastrecht

Een groep van 27 adulte grutto's op pas gemaaide graslanden liggend tegen het reservaat aan. Tussen de adulte grutto's bevond zich een vliegvlug exemplaar slapend. Foto: 11 juni 2021


15 juni 2021. Alarmerende grutto en tureluur op hekpaal. Twee paar grutto's in beweid schapenland met een of meer kuikens. Paar scholeksters met twee kuikens al aardig groot. Op gemaaid grasland vlak tegen reservaat een groep van 55 kievit en 14 grutto's. Te ver weg om het verschil tussen adult en juveniel  te kunnen bepalen. 

8 juni 2021. Op gemaaid grasland net buiten het reservaat verbleven 16 adulte grutto's waaronder een vliegvlug kuiken en twee tureluurs. In het reservaat zelf 8-9 paar grutto's alarmerend en 3 paartjes tureluur. Op een met schapen beweid perceel een halfwas gruttokuiken en twee flinke kuikens van scholekster. Geen insteken gemaakt maar observaties vanaf de aangrenzende Bilwijkerweg. 

11 juni 2021. Op gemaaid grasland net buiten het reservaat verbleven 28 adulte grutto's waartussen een juveniel. Geen territoriaal gedrag. In het reservaat zelf 6 paar grutto's alarmerend en 2 paartjes tureluur waarvan de meeste exemplaren zittend en alarmerend op hekpalen.


Druk alarmerend gruttopaar op hekpalen in  reservaat Voormalige Bergambachtse Boezem. Foto: 8 juni 2021


Gebied 16. Benschopper Boezem weidevogelblok

Het meest zuidelijk deel van het weidevogelblok bemest met ruige stalmest. Foto: 3 april 2021


Westelijke grens tussen reservaatblok en agrarisch perceel. Het agrarische perceel was eerder beweid geweest met melkvee. Hier verbleven diverse grutto- en tureluurpaartjes met kuikens.
Foto: 10 juni 2021.

Bij een bezoek op 13 april 2021 lag het noordelijke weidevogelblokje (tussen Tiendweg en Hollandse IJssel) er goed bij. Droge en drassige delen wisselden elkaar af waardoor aantrekkelijk als broedbiotoop voor de weidevogels. Verspreid in het zuidelijke deel nogal wat pitruspollen. Het meest zuidelijke deel grenzend aan de Tiendweg was recent onder de ruige stalmest gereden. Het was 13 april 2021 al aardig druk met weidevogels. Geteld  werden 9-11 paar grutto's, zo'n  7-10 paartjes kievit (verschillende op het nest) 3-4 paartjes tureluur en 1 paar scholekster.

8 juni 2021 een alarmtelling uitgevoerd. Het blok agrarisch grasland tussen het reservaat en Hoenkoopse rijwielpad was volledig gemaaid. Op een oostellijk gelegen gemaaid perceel tegen het reservaat aan liep een groepje van 10 volwassen grutto's en een gruttopaar met een halfwas kuiken. Ook liepen hier 5 adulte tureluurs zonder kuikens. Aan de westkant van het reservaat op een eerder met melkvee beweid perceel liepen 3 halfwas gruttokuikens en diverse gruttoparen. Incl het reservaat zelf, waar boven het hooiland nog enkele grutto's alarmeerden, werden 7-8 paren alarmerende grutto's geteld en tenminste 2 paartjes tureluurs. Ook een slobeend vrouwtje met kuikens. 

10 juni 2021. Een groep van 19 grutto's in zomerkleed zat in een pas gemaaid grasland grenzend aan het reservaat. Een alarmerend gruttopaar bij deze grutto's met een kuikens wat al vliegvlug was maar waar de ouders nog fel voor alarmeerden. Ook 5 volwassen tureluurs met 1 kuiken vrijwel vliegvlug. In het reservaat zelf nog maar weinig alarm. Nog 3 á 4 gruttoparen die alarmeerden maar zich concentreerden aan de westelijk rand op een eerder beweid weiland. Hier liepen ook  2 paartjes tureluurs. Oostelijk van het reservaat op een gemaaid perceel een scholeksterpaar met groot kuiken en een paartje tureluurs.


15 juni 2021. In het reservaat een grutto en een tureluur wakend op hekpaal. Twee paar grutto's met kuiken(s) op met melkvee beweid perceel westelijk van reservaat. Hier ook paartje alarmerende tureluurs. Oostelijk van het reservaat paar scholeksters met groot kuiken en opmerkelijk zo laat al een baltsende tureluur. Op gemaaid grasland tegen het reservaat aan een groep van 30 kievit en 9 grutto's. Tegenlicht en ver weg zittend waardoor geen onderscheid gemaakt kon worden in juveniel en adult.

24 juni 2021. In het reservaat een grutto wakend op een paal. Op particulier perceel oostelijk reservaat wat in de 2e week van juni gemaaid was zaten 3 grutto's waarvan een  exemplaar vliegvlug. Geen tureluurs meer gezien.


Twee verschillende kieviten op het nest op 27 maart 2021. Soms liggen meerdere kievitsnesten vlak bij elkaar zoals hier is te zien. 


Agrarische Polder De Wijk bij Reeuwijk Dorp

Polder de Wijk is broedplaats van gele kwikstaart.
Van 3-4 paartjes werd het broeden vastgesteld.

 

Deze agrarische polder bij Reeuwijk Dorp is zeer belangrijk voor weidevogels. Er wordt aan agrarisch weidevogelbeheer gedaan en de agrariërs in het gebied zijn zeer gemotiveerd. Een flink deel van de polder wordt vrij extensief beheerd, zo'n beetje op de manier van reservaat met uitgesteld maaien en  mozaiekbeheer in de vorm van het laten staan van brede oeverstroken.
Een BMP-kartering leverde 46 broedterritoria grutto op en ca. 25 paar tureluurs. Om het broedsucces van grutto en tureluur tot aan het  vliegvlug worden van de kuikens te meten zijn extra alarmtellingen in de loop van juni uitgevoerd.

7 juni 2021 alarmeerden nog ruim 25 gruttoparen en een kleine 20 tureluurparen. Ook werden flink wat halfwas en bijna vliegvlugge kuikens van grutto en tureluur gezien op die teldatum. In de nog ongemaaide hooilanden verbleven op deze datum niet veel weidevogels meer. Een flink aantal grutto- en tureluurparen verbleef met kuikens op en rond gemaaide percelen waar de boer flinke brede stroken van soms wel 4-5 meter had laten staan. 

Druk in de polder de Wijk nabij Reeuwijk Dorp met weidevogels. Bijna alle hekken in de polder bezet met alarmerende
grutto's, tureluurs en soms een gele kwikstaart. 
Foto: 7 juni 2021. Op deze datum was het grootste deel van de polder nog niet gemaaid.


Grutto's op verzamelplaatsen na de broedperiode 2021

Gruttoparen die eieren of kuikens voortijdig verloren hebben en niet meer aan een vervolglegsel zijn begonnen slapen voordat ze weer zuidwaarts trekken een tijdje op verzamelplaatsen. De Hooge Boezem bij Haastrecht is een belangrijke  verzamelplaats voor grutto's die in de omgeving broeden zowel voor als na de broedperiode. Het is nu 28 mei 2021. Door het langdurige koude en natte weer is er op agrarische graslanden nog nauwelijks iets gemaaid. Veel boeren hebben wel  percelen geleidelijk gemaaid om het gras te voeren in de stal. Met de omslag van het weer op 28 mei naar zonnig en wat warmer zijn diverse boeren op en rond 29 mei begonnen met maaien. Tussen 29 mei en 2 juni is een zeer grote oppervlakte agrarische graslanden gemaaid. Bijna de volledige oppervlakte van bedrijven, soms tot wel 30-40 hektare werd in tijd van enkele dagen gemaaid, gedroogd en in balen opgeslagen. Grote delen van agrarische polders zoals Stein Zuid en Groot Keulevaart (waar maar weinig aan weidevogelbescherming wordt gedaan)  zijn in tijd van twee tot drie dagen gemaaid en het gewas geruimd. Vrijwel geen oeverrandjes zijn gespaard hetgeen dan ook betekende dat er nauwelijks dekking overbleef voor weidevogelkuikens.  
Grutto's gaan na het broedseizoen weer slapen op verzamelplaatsen waar ze eerder in het voorjaar ook aanwezig waren. Aan de data van het weer verschijnen op de verzamelplaatsen na het broedseizoen en de aantalsontwikkeling kan grofweg worden gezien in hoeverre het broedseizoen succesvol is geweest. Als de aantallen b.v. in de 2e helft van mei sterk oplopen is het een signaal dat veel grutto's niet succesvol zijn geweest. Dat was in 2020 b.v het geval. Dat het broedsucces dit voorjaar een stuk beter is gegaan blijkt uit de lage aantallen grutto's die begin juni op de verzamelplaatsen Hooge Boezem en Stein Noord kwamen slapen. Rond 10 juni begonnen de gruttoaantallen op te lopen en lieten ook de eerste vliegvlugge kuikens zich zien op de twee plasdras plaatsen. 


Grote delen van agrarisch grasland gemaaid rond 31 mei-2 juni 2021. Het gemaaide en gedroogd gras opgeslagen in balen.
Polder Stein zuid. Foto: 2 juni 2021. Weidevogels broeden hier vrijwel niet meer.


Polder Groot Keulevaart in de Lopikerwaard bij Haastrecht. Foto: 4 juni 2021. Grote aaneengesloten blokken  zijn rond
2 juni 2021 gemaaid. 
Deze agrarische polder was tot in de 70-er jaren van de vorige eeuw een goed broedgebied voor grutto's. In die jaren ging het
nog om 60-80 broedparen. Nu is het grootste deel van polder vrijwel gruttoloos.


Het belang van gruttoverzamelplaatsen na de broedperiode

De laatste jaren wordt er veel aandacht besteed aan het maken van gruttoverzamelplaatsen door middel van het tijdelijk plasdras zetten van stukjes grasland. In veel gevallen laat men die plasdras plekken weer droogvallen als de grutto's de verzamelplaatsen niet meer bezoeken omdat ze aan het nestelen zijn. Maar die plasdras gruttoverzamelplaatsen hebben ook een belangrijke functie na het broedseizoen. Daar zijn er veel te weinig van is de ervaring. Die belangrijke functie  laten avondtellingen zien die al meerdere jaren worden gedaan in reservaten als de Hooge Boezem bij Haastrecht en de polder Stein Noord in Reeuwijk.


Tellingen grutto's op verzamelplaatsen Stein Noord en Hooge Boezem na de broedperiode 2021     
                                                                                                                                                                       geel= late Avondtellingen

Datum                                              Gebied                                    Tijdstip                            Aantal grutto's
28 mei 2021                                   Polder Stein (plasdras)              21.10                                         5
28 mei 2021                                   Hooge Boezem                           21.30                                        28 (alleen adulten)
29 mei 2021                                   Hooge Boezem                           14.20                                        17
29 mei 2021                                   Hooge Boezem                           21.45                                        38 (alleen adulten)
31 mei 2021                                   Hooge Boezem                           15.10                                        11
2 juni2021                                      Hooge Boezem                           16.40                                         45
2 juni 2021                                     Polder Stein (plasdras)              21.45                                         27 (alleen adulten)
2 juni 2021                                     Hooge Boezem                           22.25                                         33 (alleen adulten)
3 juni 2021                                     Polder Stein (plasdras) (PS)      15.47                                         28
3 juni 2021                                     Hooge Boezem (PS)                   14.57                                         78
3 juni 2021                                     Hooge Boezem                           22.15                                        105 (alleen adulten 55x tot 21.45 uur)
4 juni 2021                                     Hooge Boezem                             8.25                                           1
4 juni 2021                                     Hooge Boezem                           14.40                                          16
4 juni 2021                                     Polder Stein (plasdras)              15.15                                          53 (alleen adulten)
5 juni 2021                                     Hooge Boezem                           15.50                                            1
5 juni 2021                                     Polder Stein (plasdras)              15.20                                           42 (alleen adulten)
7 juni 2021                                     Polder Stein (plasdras)              14.50                                           31 (alleen adulten)
8 juni 2021                                     Hooge Boezem                            7.55                                             0
8 juni 2021                                     Polder Stein (plasdras)              10.20                                           23 (alleen adulten) 
9 juni 2021                                     Polder Stein (plasdras)              21.15                                           27 (alleen adulten) Rondom plasdras 3 paar  alarmerend
9 juni 2021                                     Hooge Boezem                           22.33                                           61 (alleen adulten 36x tot 22.05 uur
11 juni 2021                                   Polder Stein (plasdras)              22.35                                           69 (adulten + minimaal 3 vliegvlugge kuikens)         
11 juni 2021                                   Hooge Boezem                            9.40                                              1
12 juni 2021                                   Polder Stein (plasdras)              22.30                                           48 (adulten + minimaal 8 vliegvlugge kuikens) 
12 juni 2021                                   Hooge Boezem                           22.35                                           98 (te donker voor herkennen volwassen en jong
13 juni 2021                                   Polder Stein                                 10.20                                            1 (vliegvlug kuiken)
13 juni 2021                                   Hooge Boezem                           11.40                                            31 (alleen adulten)
15 juni 2021                                   Polder Stein                                 13.35                                            28 (6 vliegvlugge kuikens)
15 juni 2021                                   Hooge Boezem                            14.55                                           62 (3 vliegvlugge kuikens)
18 juni 2021                                   Polder Stein (plasdras)               13.30                                            0
18 juni 2021                                   Hooge Boezem                            14.05                                            0
20 juni 2021                                   Polder Stein (plasdras)               22.16                                           21
1juli2021                                        Polder Stein                                  15.40                                           31 (12 vliegvlugge kuikens)
8 juli 2021                                      Hooge Boezem                             15.10                                          190
8 juli 2021                                      Polder Stein                                   22.24                                           90 (juvenielen en 1 adult) 
9 juli 2021                                      Hooge Boezem                              15.15                                          55 (waarvan ruim de helft juvenielen)
9 juli 2021                                      Polder Stein                                   15.45                                           11 (10 juveniel en 1 adult)
12 juli 2021                                    Polder Stein                                   13.20                                           10 ( 8 juveniel en 2 adult)
12 juli 2021                                    Hooge Boezem                             11.27                                            56
12 juli 2021                                    Hooge Boezem                             13.55                                             0


15 juni 2021. Waar blijven al die vliegvlugge gruttokuikens?

Vroegere grutto-aantallen
Nog in 2002, toen grutto's nog algemener waren, telde ik op een avondtelling op 11 juni 2002 aan de Benschopper Boezem een totaal van 4810 grutto's die kwamen overnachten. Helaas was het niet mogelijk om een onderscheid te kunnen maken tussen volwassen vogels en vliegvlugge kuikens. De grutto's zaten te ver weg, zelfs met de telescoop waren de verschillen niet te zien, en wij wilden de grutto's ook niet verstoren.

Een aantal jaren geleden (zo rond 2008) hadden we opvallend genoeg een jaar in Stein Noord dat er in de 2e helft van juni heel veel juvenielen op de plasdras verzamelplaats kwamen slapen. Op een totaal van een 800-900 grutto’s was het merendeel vliegvlugge gruttokuikens is  wat ik me nog kan herinneren. Gerrit Gerritse (belangrijke gruttokenner) vond dat zo bijzonder dat hij er speciaal naar kwam kijken. In de jaren erna niet meer zulke aantallen juvenielen meegemaakt.

Avondtellingen mei-juni-juli 2021.
Het is inmiddels 8 juni 2021. Om te checken of vliegvlugge kuikens samen met de adulte grutto's s'-avonds naar gruttoverzamelplaatsen als polder Stein Noord en de Hooge Boezem gaan zijn er vanaf eind mei diverse late avondtellingen met de telescoop uitgevoerd ter controle welk aandeel van de grutto's die komen slapen uit vliegvlugge kuikens zouden bestaan. In de periode 28 mei t/m 9 juni 2021 werd alleen maar het verblijf van adulte grutto's op de twee verzamelplekken vastgesteld.


9 juni 2021 een avondtelling op de gruttoverzamelplaats Hooge Boezem. Om 21.30 uur nog geen enkele grutto aanwezig. Op de plek waar de grutto's normaal zitten om te overnachten zaten nu honderden kokmeeuwen. Om 22.18 waren 36 volwassen grutto's aanwezig. Geen vliegvlugge kuikens ertussen. Daar kwamen later nog eens 25 exemplaren bij (22.33 uur) maar toen was het al te schemerig om de verschillen tussen adult en juveniel te onderscheiden. Het viel op dat de grutto's probeerden zich afzijdig te houden van de vele kokmeeuwen die gingen overnachten. Door het warme vrijwel windstille weer waren de knutten zeer actief. Het resultaat was vele tientallen steken door die superkleine lastposten.

15 juni 2021. Een paar reservaten geteld en met name gelet op juveniele grutto's. Op deze dag werden diverse vliegvlugge of bijna vliegvlugge kuikens gezien dan wel alarmerende gruttoparen met minimaal een kuiken:
Polder Stein/Lang Roggebroek     12x waarvan 6x op plasdras in groep grutto's
Benschopper Boezem                     3x
Hooge Boezem                                 3x op plasdras in groep grutto's
Bergambachtse Boezem                 3x

Wat zeggen deze getallen? Op 15 juni was het aantal alarmerende grutto's in de onderzochte reservaten al fors geminderd hetgeen betekent dat er al diverse vliegvlugge kuikens vertrokken waren. Waar naar toe blijft onduidelijk. Op de twee verzamelplaatsen polder Stein en Hooge Boezem werden op deze dag 9 vliegvlugge gruttokuikens geteld op een totaal van 81 adulte grutto's. Het blijft dan ook de vraag waar alle vliegvlugge gruttokuikens geboren in genoemde reservaten zich konden bevinden!!! Op www.waarneming.nl werden op deze dag groepen grutto's gemeld in grootte wisselend van 400 tot 1000 exemplaren. Groepen in Noord-Holland, de Biesbosch, de Flevopolder en op Ameland. De vraag is dan ook, zouden daar al vliegvlugge kuikens uit de Zuid-Hollandse reservaten van rond Reeuwijk naar toe zijn getrokken?


8 juli 2021 Verzamelende Juveniele grutto's in de polder Stein

8 juli 2021 Avondtelling door Hans van Gasteren. Op de plasdras Stein Noord verbleven 90 grutto's, en bijzonder, op een na allemaal juvenielen met daartussen slechts een adulte grutto. Bekend is dat juveniele grutto's groepen vormen en nog een tijdje rondzwerven voordat ze zuidwaarts vertrekken. Blijkbaar is dit zo'n groep die er voor gekozen heeft om op de plasdras in Stein te overnachten.
Ook op 8 juli 2021 werden op de Hooge Boezem in de middag om 15.00 uur 190 grutto's geteld door Pim Steenbergen. Helaas is niet bekend of hier ook veel juvenielen bij waren. Maar het lijkt er in ieder geval op dat het broedseizoen 2021 voor grutto's behoorlijk succesvol is geweest.


11 Juni 2002. Een absolute topavond v.w.b. de aantallen grutto's die kwamen slapen. 


Alarmerende grutto's en tureluurs op hekpalen

Alarmerende weidevogels vertonen zo tussen eind mei tot half juni een voorkeur om op hekpalen te gaan zitten om de boel in de gaten te kunnen houden op gevaar. Het grasgewas is dan flink gegroeid en de ouders hebben daardoor meer  moeite om op de grond tussen het hoge gewas de boel te controleren. Daarom is het zinvol om bij het uitvoeren van alarmtellingen gericht op grutto's en tureluurs de polder vooraf goed af te kijken. 

Fotoalbum: Alarmerende grutto's en tureluurs op hekpalen

gruttotureluuralarmophekbergambboezem11juni2021IMG_340822scherp.jpg
gruttotureluuralarmophekbergambboezem11juni2021IMG_341622scherp.jpg
gruttotureluuralarmophekbergambboezem11juni2021IMG_342722scherp.jpg
gruttotureluuralarmophekbergambboezem11juni2021IMG_342622scherp.jpg
gruttoophekpalenkrwrdpldrbilwijk8juni2021IMG_329720scherp-1.jpg
gruttorwkpldrdewijk7juni2021IMG_328020scherp-1.jpg
tureluursophekalarmerendrwkpldrdeWijk7juni2021IMG_328122scherp.jpg
gruttoalarmerendrwksteinnrdkoeien4juni2021IMG_320825cropscherp-1.jpg
gruttoalarmerendrwksteinnrdkoeien4juni2021IMG_320922scherp-3.jpg
gruttoophekpaalalarmrwkpldroukoopwatermolen26mei2021IMG_288022cropscherp-3.jpg
gruttoophekpaalalarmrwkpldroukoopwatermolen26mei2021IMG_289520scherp-2.jpg
gruttovrouwalarmrwkpldroukoopnegenviertel23mei2020IMG_578920scherp-2.jpg
gruttoalarmhaastrechtboezemvanhol25mei2020IMG_598920scherp-1.jpg
gruttoenscholeksterophekbergambachtseboezem13juni2020IMG_674630cropscherp.jpg
gruttoenscholeksterophekmolenholbergambachtseboezem13juni2020IMG_675420scherp-1.jpg
gruttowakendophekwatermolenbergambachtseboezem3juni2020IMG_623920.jpg
gruttoalarmerendhoogeboezem5juni2019IMG_592118scherp.jpg
gruttomanwakendrwksteinnrd21juni2019henkkokDSCF272025cropscherp-2.jpg
grutto_geringd_spanje_pldr_stein_7juni2014_083_25_tekst-3.jpg
grutto_geringd_en_tureluur_op_hekpaal_12juni2014_006_40_crop_tekst-1.jpg
gruttowakendrwksteinnrd15juni2019IMG_614625cropscherp-2.jpg
gruttoentureluuralarmerend2juni2018IMG_770225cropscherp-3.jpg
gruttoentureluuralarmerend2juni2018IMG_771125cropscherp-1.jpg
gruttooppaalsteinnrdjosstraver20juni2018IMG_799115scherp-2.jpg
gruttoopzonnecelpompstein12mei2018IMG_722525cropscherp-1.jpg
tureluuralarmgelelissenrwkkortroggebroek25mei2020IMG_595320scherp.jpg
tureluurophekalarmhoogeboezem13juni2020IMG_680020scherp.jpg
tureluuralarmzonnecellenpomprwkpldrlangeweide8juni2020IMG_653825cropscherp-2.jpg