Weidevogelseizoen voorjaar 2020 omgeving Reeuwijk
Wisselend broedsucces grutto's


Probleem: Predatie, droogte en voedselgebrek


Ontwikkelingen Nederland: Onderzoek in Zuidwest Friesland
Vooraf maar eerst even wat recente onderzoekservaringen uit Noord-Nederland. Uit 
onderzoek van de Rijksuniversiteit in Groningen blijkt dat het slecht gaat met de grutto. Als voorbeeld geeft projectleider Jos Hooijmeijer de situatie in Zuidwest-Fryslân. "Hier hebben we ieder jaar zo'n 1000 broedparen op ca. 10.000 ha. Normaal sneuvelen er van zo'n 300 paartjes eieren en/of kuikens Met het broedsucces van dit jaar (2020)  mogen we blij zijn dat er zo'n 50 jongen opgroeien. Dan kom je zo'n 250 jongen te kort om de populatie op z'n minst stabiel te houden." Nog geen één op de tien broedparen dat een nest had, wist z'n jongen te behouden. De Rijksuniversiteit in Groningen doet al 17 jaar onderzoek naar de grutto. Coördinator Jos Hooijmeijer uit Koudum is realistisch. "Wanneer ik door het weiland loop, dan hoor ik helemaal niets. Op steeds meer plekken is het doodstil."

 

Volledige artikel lezen klik op: https://www.omropfryslan.nl/nieuws/986743-het-jaar-2020-het-slechtste-broedjaar-ooit-voor-de-grutto

 


Predatiedruk in reservaten neemt toe

Kleine mantelmeeuw, kauwen, ekster en aalscholver zittend op hek nabij het reservaat de Benschopper Boezem in de
polder Keulevaart zuidelijk van Hekendorp. Vooral de kleine mantelmeeuw is in het graslandgebied de laatste jaren
toegenomen  als predator van weidevogels. Foto: 14 juni2020 


Weidevogelseizoen grutto 2020 reservaten bij Reeuwijk/Haastrecht. Wisselend broedsucces.

Broedpopulatieprobleem

Om de Nederlandse broedpopulatie  op peil te houden moeten gruttoparen minimaal 0,7 jong per jaar vliegvlug zien te krijgen. En daar zit hem het belangrijkste probleem. Er worden de laatste jaren te weinig kuikens vliegvlug.

Een rekenvoorbeeld. Er broeden b.v. 20 gruttoparen in een gebied. 20 x 0,7 jong houdt in dat minimaal 14 gruttokuikens vliegvlug moeten worden. Dat betekent dus dat tenminste 14 gruttoparen ieder een kuiken groot moeten brengen. Grutto's leggen vier eieren dus in principe zouden dan vier kuikens groot gebracht kunnen worden maar dat komt bijna nooit voor. Vrijwel alle paren die ik dit voorjaar tegenkwam met al wat grotere kuikens hadden maar een kuiken en in een enkel geval waren dat er nog twee. 

In de gebieden waar eind mei/begin juni alarmtellingen zijn uitgevoerd (tabel onder) was het broedseizoen van het overblijvende aantal alarmerende gruttoparen  van redelijk, matig tot slecht.  Vier gebieden (polder Stein noord, Benschopper Boezem, de Bergambachtse boezem en Langeweide) waar het broedsucces wellicht toch zo goed was met de kans dat de bovengenoemde norm van 0,7 jong per paar gehaald werd. Wel met de opmerking dat ook in de laatste fase van vliegvlug worden in de dagen na de uitgevoerde alarmtellingen er nog het nodige mis zou kunnen gaan.

Gruttogeluid verstomt meer en meer

Het is inmiddels half juni 2020. De meeste weidevogels waaronder ook de grutto's zijn op een enkel paar na klaar met het broedseizoen. Met een gelukt of mislukt broedsucces. Voor het zoveelste jaar valt weer op dat de totale oppervlakte in hektaren van agrarische graslanden die tot voor kort nog geschikte terreincondities hadden voor weidevogels steeds verder inkrimpt met alle gevolgen van dien. Op een steeds grotere oppervlakte van het agrarische polderlandschap verstomt het geluid van weidevogels in het voorjaar ondanks alle goede bedoelingen van agrarische natuurverenigingen.

Maar genoemd moet worden dat er wel uitzonderingen zijn dank zij de inspanningen van die Agrarische Collectieve Natuurverenigingen. Maar het vormt een druppel op een gloeiende plaat.

Ook reservaatgebieden die zich richten op weidevogelbeheer zijn niet overal succesvol, kortom het totaalplaatje is niet al te positief.
 
  


                                   Broedsucces                                                               Goed                     Redelijk/Matig             Slecht
Gebied     
 
1.2en7t/m9 Polder Oukoop                                                                                                                                                      X
3t/m6 Polder Lang- en Kort Roggebroek                                                                                                                                X
11 Polder Langeweide (deel met agrarisch natuurbeheer)                                              X<--------------------->X
12t/m15 Polder Stein Noord (reservaat)                                                                             X<--------------------->X
16 Benschopper Boezem (reservaat)                                                                                   X<--------------------->X
17 Hooge Boezem Haastrecht (reservaat)                                                                                                                             X
18 Bergambachtse Boezem (reservaat)                                                                               X<---------------------->X
19 Polder Sluipwijk (reservaat) Noordelijk van 10                                                              X<---------------------->X

In de bovengenoemde gebieden zijn meerdere alarmtellingen  2e helft mei/tot half juni uitgevoerd om het broedsucces te kunnen bepalen.  Geconcludeerd kan worden dat er in geen enkel gebied een goed broedsucces was. In een aantal gebieden was het broedsucces matig tot redelijk. Maar er waren ook verschillende gebieden waar sprake was van een slecht broedsucces.   

Conclusies zijn triest. De benodigde aanwas die nodig is om de broedpopulatie overeind te houden, en dat is 0,7 kuiken vliegvlug geworden per gruttopaar lijkt nergens gehaald te zijn.   Zeker niet als de data worden aangehouden waarop kuikens vliegvlug kunnen zijn.


Kaartje met de ligging van de gebieden waar weidevogelonderzoek en alarmtellingen zijn uitgevoerd om het broedsucces 
van grutto's te bepalen.


Mooie fotografische beelden maar wel bedrieglijk mooi.

Hoe mooi de onderstaande foto's ook zijn, de realiteit is een andere. Grutto's die hun uiterste best doen om de kuikens vliegvlug te krijgen maar te maken hebben met vroege maaidata op agrarische graslanderijen, de droogte dit voorjaar, toenemende predatie en een tekort aan insecten . Het schiet allemaal niet op en heeft dan ook zijn impact op de broedresultaten gehad dit voorjaar. Tureluurs doen het gelukkig wel iets beter.


Alarmerend gruttopaar met kuikens in de buurt. De achterste grutto is de vrouw. Kenmerk langere snavel en wat groter.
Polder Stein Noord. Foto: 23 mei 2020.


Gruttoman alarmerend. Polder Stein Noord 23 mei 2020.


Grutto vrouwtje alarmerend met op de voorgrond gele lissen. Polder Stein Noord. Foto: 24 mei 2020


Grutto vrouwtje  wakend en alarmerend op hek in de polder Oukoop Reeuwijk deel Negenviertel. Foto 23 mei 2020


Tureluur alarmerend op hek in de polder Stein Noord in de buurt van de plasdras. De oever langs de sloot vol met gele lissen.
Foto: 25 mei 2020


Wakende tureluur op de panelen van een waterpomp op zonnecellen waarmee de greppel van grasland met slootwater wordt volgepompt voor de weidevogels. Polder Langeweide. Foto: 8 juni 2020 


Grutto's en een tureluur op de plasdras in de polder Stein noord. Hier zaten 14 adulte exemplaren grutto's in de ochtend van 25 mei 2020. Rustend. Geen broedindicaties. W.s. grutto's die wel  in de omgeving hadden gebroed maar zonder broedsucces. 


Een groep van zo'n 240-260 grutto's verbleef op 5 en 6 juni 2020 op de Hooge Boezem. Allemaal volwassen vogels. Geen juveniele vliegvlugge gruttokuikens tussen de adulte vogels kon ik zien met gebruikmaking van de telescoop.  Dat belooft weer niet veel goeds v.w.b. het broedsucces van grutto's voor het broedseizoen 2020. Foto: 6 juni 2020.


Scholekster met grote kuikens. Het paar had zelfs drie grote kuikens. De nesten van scholeksters hebben veel last van predatie maar scholeksters beginnen dan gewoon weer aan een 2e legsel. De kuikens die geboren worden hebben een vrij grote overlevingskans door de felheid waarmee scholeksters hun jongen verdedigen.  De kuikens worden door de ouders gevoerd in tegenstelling tot de andere weidevogelsoorten grutto, kievit en tureluur. Polder Oukoop. Foto: 8 juni 2020.