Bedrijf Biodivers Natuurzaden
Biodivers Natuurzadenmengsels aan de Hoenkoopse Buurtweg Oudewater van Peter en Lidewei de Groot.
Als een van de weinige zadenleveranciers in Nederland oogst Biodivers Natuurzadenmengsels in natuurreservaten. De Groot pacht en oogst in samenwerking met loonwerkers hooi en bloemzaden in allerlei natuurterreinen door heel Nederland. In totaal gaat het om een kleine 1000 hectare plantenrijk natuurgebied. Het bedrijf Biodivers® Natuurzadenmengsels uit Oudewater is de ecologisch adviseur en leverancier van inheemse wilde plantenzaden voor vele inzaaiprojecten op gronden van gemeenten, provincies, waterschappen, agrarische verenigingen en particuliere eigenaren.
Biodivers heeft geen kwekerij maar oogst kleinschalig rechtstreeks uit de natuur. De zaden oogst Biodivers op verschillende plaatsen in Nederland in gebieden die bloemrijk zijn en de vegetatie goed gedijt. Op eigen terrein in Oudewater worden kwetsbare en zeldzame soorten gekweekt. Medewerkers van Biodivers oogsten in een aantal terreinen zaden met de hand. Op andere locaties worden zaden machinaal geoogst of met een kleine dorsmachine, een-assige maaibalk of met de zeis. De zaden worden vervolgens gedroogd en geschoond om verdeeld te worden in mengsels, afgestemd op bodem, waterhuishouding, locatie en het beoogde doel.
Het duurt circa een tot drie jaar na inzaai, voordat alle soorten zich goed hebben ontwikkeld en kan worden vastgesteld of de ingezaaide soorten zich hebben gevestigd, het zgn. peiljaar. Dit is belangrijk om op tijd het beheer bij te kunnen stellen. Biodivers geeft tevens ecologische en beheersadviezen aan haar klanten en geeft desgewenst een nazorg van drie jaar. Volgens De Groot vraagt elke locatie namelijk om andere zadenmengsels aangezien de ene bodem de andere niet is. Tot de klanten van het bedrijf behoren o.a. particulieren, overheden en bedrijven.
Oorsprong bedrijf
Het bedrijf vond zijn oorsprong in 1992, naar aanleiding van een internationaal Biodiversiteitsverdrag, gesloten in datzelfde jaar tijdens een milieutopoverleg in Rio de Janeiro, waarbij de aangesloten landen zich verplichten de natuurrijkdommen in eigen land te behouden en te verrijken. Peter de Groot nam in 2004 het bedrijf over en draagt sindsdien bij aan het behoud van de flora en fauna in Nederland. Elke dag is een dag vol energie en inspiratie. Het is dan ook het doel van De Groot om te zorgen dat de inheemse zaden in Nederland worden verspreid. En dat is hard nodig want ook planten kunnen uitsterven wat weer gevolgen heeft voor de ecosystemen en dus de biodiversiteit. De samenhang tussen planten en dieren is van levensbelang. Bijen en vlinders zijn sterk afhankelijk van de lokale flora voor voedsel en dus voorplanting. Op het ogenblik is de bijensterfte een groot probleem. Zonder hen is bestuiving van bomen, planten en bloemen immers veel minder vanzelfsprekend en zal de voedselproductie in de landbouw minder efficiënt gaan worden.
Voorwaarden plantengroei
Biodivers is het enige bedrijf in Nederland dat zaden oogst in natuurterreinen. Wat nodig is dat je allereerst veel kennis moet hebben van plantensoorten. Ook is een goede kennis van bodem noodzakelijk want veel planten zijn v.w.b. hun groeiplaats gebonden aan grondsoorten als veen. klei, zand en nog veel meer. Ook is de vochtvoorziening voor planten van zeer groot belang.
Brede geplagde oeverstrook ingezaaid met inheemse zaden van het zogenaamde dotter-echte koekoeksbloemtype. Door het verlagen van de veentoplaag is de vochtvoorziening voor planten verbeterd. Het is de bedoeling dat deze oever zich zal gaan ontwikkelen naar vochtig schraalland. Reeuwijkse Hout 14 mei 2011.
Afwijkende genen en inzaai van niet inheemse zaden
Ruim 1/3e van de ongeveer 1500 Nederlandse plantensoort staat op de Rode lijst. Meer dan 200 soorten zijn zelfs ernstig bedreigd. Daaronder veel soorten die nog niet zo lang geleden nog vrij algemeen voorkwamen. Ook met de insectenwereld gaat het niet veel beter. T.o.v. van enkele tientallen jaren geleden is de Nederlandse insectenstand met zo'n 75% afgenomen.
Veel particulieren dragen na al die onheilspellende berichten over de enorme afname van insecten een steentje bij om bijen en andere insectensoorten te helpen: ze strooien kwistig met bloemenmengsels. Goedbedoeld maar helaas is het zo dat het enthousiasme soms helemaal verkeerd uitpakt. Insecten kunnen zelfs langzaam verhongeren door het gebruik van ‘foute’ zaden. Als voorbeeld de korenbloem en phacelia..
Korenbloem
Op diverse plaatsen zie je dat korenbloemen worden ingezaaid. Veel van de zaden daarvan zijn gekweekt ver buiten Nederland zoals in Oost-Europa.
Die uitheemse korenbloemen planten zich voort en kruisen zich vervolgens met de inheemse soort. De kans bestaat dat onze eigen korenbloemen daardoor andere nieuwe geneneigenschappen krijgen die niet geschikt zijn voor ons klimaat en ook niet gunstig voor insecten.
Korenbloemen worden omdat ze zulke mooie bloemen hebben ook steeds verder veredeld door kwekers
De blauwe korenbloem die in veel algemene mengsels voorkomt, groot en gevuld, is een exoot. Deze buitenlandse korenbloem, die uit Zuid- en Oost Europa komt, verdringt de korenbloem die van nature thuishoort in Nederland. Gevallen zaad dat in de jaren erna weer opkomt, geeft na kruisbestuiving helaas overheersing van de buitenlandse soort. Is de buitenlandse soort als akkerrand of in een bloemenweide of tuin eenmaal uitgezaaid, dan heeft de inheemse korenbloem geen kans meer. De korenbloemen van een buitenlandse herkomst of geselecteerd op enkele eigenschappen zijn vaak groter en gevuldbloemig, en alleen al door het laatste van minder waarde voor de insecten, die moeilijk of niet bij de nectar kunnen komen. Sommige cultivars zijn ook niet meer vruchtbaar, en daardoor zonder stuifmeel.
Inheems korenbloem
Uitheemse korenbloem
Gekweekte korenbloem
Phacelia
Phacelia in bloei.
Om iets voor de natuur te doen worden door veel mensen bloemzaden mengsels gekocht en uitgestrooid. Helaas met soorten die niet inheems zijn. Phacelia is er een van. Een soort afkomstig uit de Verenigde Staten waar veel honingbijen op af komen. Maar de honingbij is een gedomesticeerde soort die het op deze plantensoort heel goed doet, terwijl veel andere inheemse wilde bijen- en hommelsoorten deze bloemsoort amper bezoeken.
Dramatisch afname inheemse planten en insecten en inzet herstel door BIODIVERS natuurzadenmengsels
Stichting Het Levend Archief
De door wetenschappers, onderzoekers en particulieren opgerichte Stichting Het Levend Archief zet zich in ter bescherming en behoud van inheemse plantensoorten. Het levend archief legt een verzameling aan van inheemse wilde bloemen zaden, die worden geconserveerd. Stichting Het Levend Archief wil de genetische diversiteit van wilde planten veilig stellen door zaden te verzamelen van inheemse plantensoorten en deze op te slaan in de Nationale Zadencollectie.
Biodivers neemt deel aan het Levend Archief (www.levendarchief.nl), een samenwerking van botanische tuinen, wetenschappers en organisaties die streven naar het behoud van de meest bedreigde soorten in Nederland, waaronder inmiddels ook vele akkerplanten en planten van bermen en dijken. Aanleiding daarvoor zijn – naast rode lijst soorten - de vele bloemenmengsels die door ecologen wel ‘carnavalsmengsels’ worden genoemd. Wel kleur, maar zonder veel natuurwaarde en met helaas een tegenovergesteld dan beoogd effect. Een decor, waar het bodemleven, de planten en de dieren niet veel aan hebben of zelfs door worden bedreigd. En het is zo goed bedoeld.
Inheemse wilde bloemen zijn beter voor onze bestuivers, en onderdeel van de plantengemeenschappen hier. Als we echt willen bijdragen aan biodiversiteit, is het raadzaam te stoppen met het inzaaien van mengsels met cultivars of vanuit een ver buitenland. Juist met inheemse zaadmengsels als basis kunnen we flora en fauna weer verlevendigen en in diversiteit zien toenemen.
Oogsten van natuurzaden door Biodivers
Het oogsten van zaden gebeurt zowel handmatig als machinaal. Handmatig rijpe zaden verzamelen is tijdrovend en kleinschalig waarbij het zaad per soort wordt verzameld. Het tijdstip van gerijpt zijn speelt daarbij een belangrijke rol. Met name in het vegetatietype dotterbloem-echte koekoeksbloem worden soorten apart handmatig verzameld zoals minder algemene zeggensoorten. (Zie ook fotoalbum: zeggensoorten). Ook wordt het genoemde vegetatietype gemaaid als het voldoende gerijpt is en in het bedrijf zelf verder gedroogd, geschoond en opgesplitst.
Machinaal oogsten van natuurzaad gebeurt door het maaien van de vegetatie met kleine maaimachine of het oogsten van zaden uit het gewas met een kleine combine. Gewas en zaden worden verder verwerkt op het bedrijf in Oudewater.
Wat verder belangrijk is bij het oogsten van natuurzaden is dat slechts een deel van het zaad van de planten op een groeiplaats wordt verzameld. Dit om te voorkomen dat een te groot deel van gerijpte zaden wordt weggehaald.
Aar met rijpe zaden van blaaszegge.
Zaden van de plantensoort blaaszegge (carex vesicaria). Ze zijn met de hand geoogst in een natuurgebied in West-Nederland en gedroogd.
Verschil tussen normale en bio zaden
Alhoewel wat de opbrengst betreft weinig verschil is, worden normale en bio zaden op verschillende manieren geplant en geoogst. Voor het oogsten van normale zaden wordt gebruik gemaakt van machines, terwijl bio zaden vaak handmatig geoogst worden. Voordat overgegaan wordt tot het oogsten van de zaden wordt het onkruid dat tussen normale zaden groeit gedood door middel van pesticiden. Hierna krijgen de planten een groeiregulator, waardoor alle zaden tegelijkertijd rijp zijn en er slechts eenmaal geoogst hoeft te worden. Voordat de zaden in het zakje gaan worden deze bewerkt met een anti schimmel middel. Dat betekent dat er op normale zaden altijd restanten van pesticiden, anti-fungale middelen en ontbladeringsmiddel kunnen zitten.
Bij bio zaden wordt veelal handmatig geoogst. Onkruid wordt eveneens manueel verwijderd en de oogst geschiedt in een aantal keren waardoor de zaden volgens een natuurlijk proces kunnen rijpen. Na het oogsten krijgen de zaden geen extra behandeling. Door te oogsten van sterke (streek)rassen zijn bio zaden bijzonder resistent tegen ziektes.
Belangrijke voorwaarde voor het wel of niet slagen van herintroductie met inzaai van natuurzaden is:
Bodemopbouw en vochtvoorziening
Zadenassortiment Biodivers
Speciale mengsels
Biodivers heeft 72 typen zaadmengsels beschikbaar, welke zijn samengesteld voor speciale cultuurtechnische toepassingen. In overleg kunnen mengsels voor specifieke situaties worden samengesteld, zoals bijvoorbeeld een mengsel met relatief meer drachtplanten voor vlinders en bijen, kruidenrijk graslandmengsels, vochtige bermen op veengrond, waterkerende kaden enz.
Fotoalbum: Bedrijfsvoering Biodivers
Om natuurzaden te selecteren wordt gebruik gemaakt van diverse machine's. Links een machine om te schonen en rechts een veegmachine die wordt gebruikt om via een veegsysteem zaden uit te selecteren.
In een loods staan honderden kunststof bakken en verspreid ook nog een aantal grote balen waarin zaden van allerlei plantensoorten uit diverse natuurterreinen.
Het handmatig oogsten van zaden, het drogen en selecteren van zaden kost heel veel tijd. Biodivers werkt inmiddels met diverse machine's die via het uitvoeren van een aantal handelingen tot een eindproduct komen. De machine op de foto links is een zgn trieur. De trieur is een apparaat voor de schoning van zaden. Alle zaden, die op lengte of vorm van elkaar verschillen kunnen met een trieur gescheiden worden. De trieur bestaat uit een liggende, draaiende trommel met uitsparingen (kuiltjes) in de wand.
Rechts een kleine combine met de bijnaam "De Olifant". Links een kleine machine om het soortelijk gewicht van zaden te bepalen.
Nauwkeurige weegschalen om het zaad te wegen.
Een grote schoningmachine van het merk Petkus (ooit in gebruik bij de Landbouwuniversiteit Wageningen LUW ) welke het geoogste gewas schoont en de zaden van verschillende grootte via zeefwerking selecteert
Bakjes waarin de vanuit het gewas geschoonde zaden van verschillende grootte worden opgevangen.
In de Petkus schoningsmachine worden verschillende type zeven gebruikt. Bovenzeven voor de wat grotere zaden en onderzeven
voor kleinere zaden.
De "trieur", schoningsmachine in werking.
Zaden, in lengte of vorm van elkaar verschillend worden met deze machine gescheiden. De trieur bestaat uit een liggende, draaiende trommel met uitsparingen (kuiltjes) in de wand.
Het eindproduct
Korte video over een onderdeel van het bedrijfsproces
Klik op pijltje
Biodivers BV
Hoenkoopse Buurtweg 51
3421 GB Oudewater
Tel: 0348-560286
Fax: 0348-460691
E-mail: www.biodivers.nl