Juli 2022. Voorkomen, verspreiding en de ontwikkeling van enkele waterplanten in het Reeuwijkse Plassengebied


23/24 Juli 2022 is door Freek Mayenburg onderzoek gedaan naar de verspreiding en ontwikkeling  van een paar soorten waterplanten die kenmerkend zijn in hun voorkomen in het Reeuwijkse Plassengebied. Alle brede en smalle bermsloten van doorgaande wegen in het plassengebied zijn bekeken. De 9 verschillende plassen zelf zijn niet in het onderzoek betrokken maar dit zal voor de onderzochte en goed herkenbare soorten als krabbenscheer en gewoon blaasjeskruid niet zoveel uitmaken want bekend is dat het aantal groeiplaatsen ervan op de plassen zelf  zeer beperkt is.  Ook door de troebelheid van het plassenwater  zijn ondergedoken soorten als brede- en smalle waterpest, stijve waterranonkel en kranswieren moeilijk te zien, maar ook van die soorten is te constateren dat ze de laatste jaren sterk zijn afgenomen vanwege het steeds voedselrijker wordende plaswater.


Verspreiding van groot blaasjeskruid in Reeuwijkse Plassengebied 23/24 juli 2022


Voorkomen van gewoon blaasjeskruid in het Reeuwijkse Plassengebied 23/24 Juli 2022


Ree. Bermsloot Plas s-gravenbroek. Enkele planten drijvend maar geen bloei.
Ree. Voetpad. Bermsloot Plas s-gravenbroek. Enkele planten drijvend maar geen bloei.
Oukoopsedijk. Pldr Oukoop. Bermsloot en slootje bij vroegere huis Cor Stoppelenburg. 2 Grote groeiplaatsen.
Hoek Nieuwenbroekse dijk/Oukoopsedijk. Bermslootje Plas sgravenkoop. Flinke groeiplaats.
Hoek Nieuwenbroekse dijk/Oukoopsedijk. Bermsloot Pldr Kalverbroek. Minder grote groeiplaats.
Nieuwenbroeksedijk. Bermsloot S-gravenkoopse plas. Meerdere verspreide flinke groeiplaatsen.
S-gravenbroeksesedijk. Bermsloot plas Ravensberg. Enkele verspreide kleine groeiplaatsen
Twaalfmorgen. Bermslootje pldr Lang Roggebroek (perceel Geukes). Grote groeiplaats.
Twaalfmorgen. Bermsloot Pldr Stein Kort Roggebroek. Zeer kleine groeiplaats.
Twaalfmorgen. Bermsloot Plas Kalverbroek en poldersloten pldr Lang Roggebroek. Zeer grote groeiplaatsen in tal van sloten. 
Hoek Vlietdijk/Twaalfmorgen. Bermsloot Plas Vrijhoef. Jos Straver. Groeiplaats. Verdwenen
Platteweg. Bermslootje pldr Achterwillens. Grote groeiplaats
Platteweg. Bermsloot plas Elfhoeven. Zeer kleine groeiplaats.
Oudeweg. Bermsloot Oude teelland. Grote groeiplaats en verder ook grote groeiplaats in sloot midden Oude teelland
Lecksdijk. Bermsloot Pldr Sluipwijk. Ontbrekend. Ook in vroegere jaren niet aanwezig.
Oukoopsedijk. Bermsloot en polder Pldr Sluipwijk. Ontbrekend. Ook in vroegere jaren niet aanwezig.

Concluderend: Zeer forse toename van het aantal groeiplaatsen de laatste jaren.


Fotoalbum: Verspreiding gewoon blaasjeskruid in het Reeuwijkse Plassengebied 23/24 Juli 2022

Let op: De bestandsnaam van de foto's is gekoppeld aan de verschillende groeilocaties

gewoonblaasjeskruidrwklangsplattewegplaselfhoeven24juli2022img_265822scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwklangsplattewegpldrachterwillens24juli2022img_2659scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwklangsplattewegpldrachterwillens24juli2022img_266122scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwksgravenbroeksewegplasravensberg24juli2022img_266622scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwksgravenbroeksewegplasravensberg24juli2022img_267022scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwksgravenbroeksedijkplasravensberg26juli2022img_275322scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwklangsnieuwenbroeksedijkplassgravekoop24juli2022img_264122scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwklangsnieuwenbroeksedijkplassgravekoop8juli2022img_227422scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwklangsnieuwenbroeksedijkplassgravekoop8juli2022img_227522scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwklangsnieuwenbroeksedijkplassgravekoop24juli2022img_264222scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwklangsnieuwenbroeksedijkplassgravekoop24juli2022img_264322scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwklangsnieuwenbroeksedijkplassgravekoop24juli2022img_264422scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkoukoopbijcorstoppelenburg24juli2022img_262922scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidenkrabbenscheerrwkoukoopbijcorstoppelenburg24juli2022img_263622scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkoukoopbijcorstoppelenburg24juli2022img_262822scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkoukoopbijcorstoppelenburg24juli2022img_263022scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkoukoopbijcorstoppelenburg24juli2022img_263322scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkoukoopbijcorstoppelenburg24juli2022img_263422scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwktwaalfmorgenlangroggebroek24juli2022img_261922scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwktwaalfmorgenlangroggebroek24juli2022img_262222scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkpldrlangroggebroek6aug2022img_289122scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwktwaalfmorgenlangroggebroek24juli2022img_262722scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkpldrlangroggebroek6aug2022img_289222scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwktwaalfmorgenlangroggebroekgeukes24juli2022img_261822scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkoudewegoudeteelland24juli2022img_269322scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkoudewegoudeteelland24juli2022img_269422scherp.jpg
gewoonblaasjeskruidrwkoudewegoudeteelland24juli2022img_269622.jpg

Toename gewoon blaasjeskruid en mogelijke oorzaken

+++   20 jaar geleden ontbrak gewoon blaasjeskruid nog volledig in het Reeuwijkse plassengebied
+++   De soort is de laatste jaren sterk uitgebreid met name in bermsloten langs de doorgaande wegen in het plassengebied; vooral in de sloten van de polder Lang Roggebroek is de soort nu zeer algemeen
+++   Op de 9 verschillende Plassen zelf komt de soort maar weinig voor. Wel is geconstateerd dat op het open water van de plassen  plukjes voorkomen maar dan vrijwel alleen vegetatief. De motorvaart op de Reeuwijkse Plassen kan van invloed zijn door de schroefbewegingen.
+++   Vraat van Amerikaanse rivierkreeft wordt gezien als een probleem voor waterplanten waaronder dus gewoon blaasjeskruid. Of dit zo is voor het blaasjeskruid? Geen idee.

+++   De meeste groeiplaatsen van gewoon blaasjeskruid  komen vooral voor op plekken (smalle slootjes)  waar de in- en aanstroom van boezemwater beperkt is. Soms is er zelfs sprake is van verticale aanvoer van grondwater van goede waterkwaliteit (mesotroof).
+++   Gewoon blaasjeskruid komt vooral voor op luwteplekken die weinig of niet windgevoelig zijn.
+++   Gewoon blaasjeskruid planten worden actief uitgezet met als doel de vegetatie weer terug te krijgen. Dit werkt mee aan het succes.
+++   De Toename van het chloridegehalte als gevolg van het probleem van verzilting is mogelijk slecht voor de populatie?


Verspreiding krabbenscheer in het Reeuwijkse Plassengebied 23/24 Juli 2022

Nog in de zomer van 2012 werd bij onderzoek  geconstateerd dat krabbenscheer augustus 2012 het heel goed deed in tal van bermsloten langs doorgaande wegen in het Reeuwijkse Plassengebied. Die positieve ontwikkeling is inmiddels veranderd. De soort is sindsdien sterk afgenomen.


Voorkomen van krabbenscheer in Reeuwijkse Plassengebied 23/24 juli 2022


Ree. Bermsloot Plas s-gravenbroek. Twee kleine groeiplaatsen.
Ree. Bermsloot Plas groot Vogelenzang. Zeer kleine groeiplaats.
Ree. Voetpad. Bermsloot plas s-Gravenbroek. Zeer kleine groeiplaats
S-gravenbroeksedijk. Bermsloot plas Ravensberg. Meerdere grote groeiplaatsen.
Zoetendijk. Bermsloot plas groot Vogelenzang. Twee kleine groeiplaatsen
Oukoopsedijk. Pldr Oukoop. Bermsloot en slootje in de polder bij huis. Een flinke groeiplaats en verspreid 2 zeer kleine groeiplaatsen
Hoek Nieuwenbroekse dijk/Oukoopsedijk. Bermsloot Plas sgravenkoop. Flinke groeiplaats.
Hoek Nieuwenbroekse dijk/Oukoopsedijk. Bermsloot Pldr Klaverbroek. Flinke groeiplaats.
Twaalfmorgen. Bermslootje Pldr Stein Kort Roggebroek. Flinke  groeiplaats.

Twaalfmorgen. Bermsloot Plas Kalverbroek. Enkele jaren geleden grote groeiplaatsen. Vrijwel verdwenen door baggerwerkzaamheden. Nog kleine groeiplaats over.
Twaalfmorgen. Bermsloot Plas Vrijhoef. Enkele jaren geleden grote groeiplaatsen. Verdwenen
Hoek Vlietdijk/Twaalfmorgen. Bermsloot Plas Vrijhoef. Jos Straver. Enkele jaren geleden grote groeiplaats. Verdwenen
Lecksdijk. Bermsloot Pldr Sluipwijk. Enkele jaren geleden grote groeiplaatsen. Verdwenen.
S-gravenkoopsedijk. Bermsloot en polder Pldr Sluipwijk. Enkele jaren geleden grote groeiplaatsen. Verdwenen.
S-gravenkoopsedijk. Bij boerderij Pldr Reeuwijk/Abessinië. Enkele jaren geleden grote groeiplaats. Verdwenen.

Concluderend: Zeer sterke afname van de  verschillende bekende groeiplaatsen. Ruw geschat tot wel 75%.


Fotoalbum: Verspreiding krabbenscheer in het Reeuwijkse Plassengebied 23/24 Juli 2022

Let op: De bestandsnaam van de foto's is gekoppeld aan de verschillende groeilocaties


Oorzaken afname krabbenscheer

+++   Op de Reeuwijkse Plassen zelf komt vrijwel geen krabbenscheer meer voor en dat is al jaren zo.
+++   Zeer sterke afname vooral in brede bermsloten.  In hoeverre de  jaarlijks machinale najaarsschouw die wordt uitgevoerd hier effekt op heeft gehad is minder duidelijk.
+++   Veranderende waterkwaliteit door inlaat rivier/boezemwater slecht voor de populatie?
+++   Toename van het chloridegehalte als gevolg van het probleem van verzilting slecht voor de populatie?
+++   Vraat van Amerikaanse rivierkreeft wordt gezien als een probleem voor krabbenscheer en andere waterplanten. Wat opvalt is dat de nog wel bestaande groeiplaatsen van krabbenscheer er goed bijstaan terwijl ook daar veel rivierkreeften moeten zijn. De kreeften zijn dus het probleem niet.

+++   De nog bestaande groeiplaatsen van krabbenscheer komen vooral voor op plekken (smalle slootjes)  waar de in- en aanstroom van boezemwater beperkt is en er soms sprake is van verticale aanvoer van mesotroof grondwater.
+++   Krabbenscheerplanten worden actief uitgezet met als doel de vegetatie weer terug te krijgen. Maar dit heeft maar wisselend succes.
+++   De toppen van de bladeren van krabbenscheer worden door meerkoeten afgevreten constateer ik. In hoeverre dat schadelijk is voor de planten is niet bekend.


Voor meer informatie zie:    Krabbenscheer Reeuwijk augustus 2012


Fotoalbum: Verspreiding Glanzig fonteinkruid en doorgroeid fonteinkruid 23/24 juli 2022.

Let op: De bestandsnaam van de foto's is gekoppeld aan de verschillende groeilocaties

Concluderend: Globaal geven de verschillende groeiplaatsen een stabiel beeld  v.w.b. het aantal aangetroffen groeiplaatsen en de aantalsontwikkeling. 


Hoe gaat het in het Reeuwijkse Plassengebied met de waterplantenwereld?
                                                  Concluderend over een periode van 5-10 jaar.

Gewoon blaasjeskruid. Zeer sterke toename op tal van plaatsen (zie fotoalbum).
Krabbenscheer. Zeer sterke afname. Ca. 80% van de grootste groeiplaatsen is verdwenen (Zie fotoalbum).
Glanzig fonteinkruid. Aantal groeiplaatsen lijkt stabiel (zie fotoalbum).
Doorgroeid fonteinkruid. Een groeiplaats bekend in bermsloot Platteweg/Vlietdijk plas Vrijhoef. Nog steeds aanwezig en stabiel (zie fotoalbum).

Aarvederkruid. Grote groeiplaatsen Platteweg/Vlietdijk bermsloot plas Vrijhoef. Geen goed beeld over de verspreiding in het plassengebied.
Smalle waterpest. Verschillende groeiplaatsen in heldere smalle slootjes (die geen aanstroming hebben van ingelaten boezemwater). Geen goed inzicht over de situatie door de troebelheid van het water in sloten plassengebied.
Brede waterpest. Vroegere groeiplaatsen in heldere smalle slootjes (die geen aanstroming hebben van ingelaten boezemwater) lijken verdwenen.
Kranswier spec. Vroegere groeiplaatsen in smalle slootjes met helder water (die geen aanstroming hebben van ingelaten boezemwater) lijken verdwenen.
Stijve waterranonkel. Grote groeiplaatsen op plas Broekvelden sterke afname. Vroegere groeiplaatsen in smalle slootjes met helder water (die geen aanstroming hebben van ingelaten boezemwater) lijken verdwenen.
Bronmos. Noordkant Lecksdijk in smal slootje polder Reeuwijk ver weg van inlaatpunt. Water in slootje  is nu erg troebel. Onduidelijk.


Enkele opvallende bijzonderheden over waterplanten in relatie tot waterkwaliteit

Groenalg  op plas Sloene en grof hoornblad als waterzuiveraar?

24 Juli 2022. Overzicht plas Sloene. Het water een groene soep door groenalg met hier een daar een toefje blauwalg. Het groengekleurde water liep nog een stukje door de sloot in langs de Oudeweg tot aan de plek waar de vegetatie dominant uit grof hoornblad bestaat. De vegetatie bedekt de sloot over een lengte van een kleine 100 meter. En opvallend, de groene algkleur nam steeds meer af en hoe meer in de richting van de Kooidijk zag het water zag er uiteindelijk weer normaal van kleur uit. Op de hoek van de Oudeweg/Kooidijk ligt een voetgangersbruggetje en zo ongeveer hier hield de hoornbladvegetatie op. Door de smalle doorgang bij dit bruggetje is er w.s. ook weinig doorstroom van water. Vanaf het bruggetje (hoornblad verdwenen) werd het water in de sloot langs de Kooidijk troebeler maar kleurde niet meer groen. De groenalg was verdwenen.  Speelde die dominante vegetatie van het grof hoornblad daar nu een rol bij als waterzuiveraar vraag ik me af of houdt de massale groei van het hoornblad de groenalg tegen?


24 Juli 2022. Plas Sloene. Een kuifeendvrouwtje met twee kuikens zwemt door de groene soep. De kuikens duiken zo af en toe om op de bodem van de plas voedsel te zoeken. De groene soep heeft voor hen blijkbaar geen beperking zo lijkt het..


Grof hoornblad wat nader bekeken.

24 Juli 2022. Oudeweg tussen plas Sloene en Kooidijk. De bermsloot over een lengte van een kleine 100 mtr volledig dicht gegroeid met grof hoornblad.


Glashelder slootje aan de Zoetendijk

Slootjes met mooi helder water zijn tegenwoordig zeldzaam in het Reeuwijkse Plassengebied. Ik ken er nog maar een paar. Een zo'n slootje is het bermslootje aan de Zoetendijk aan de kant van de plas-Gravenbroek. Een ander mooi bermslootje met helder water ligt langs de Twaalfmorgen in Lang Roggebroek (Geukes).  24 juli 2022 bezocht, hier groeit veel smalle waterpest. Door de geïsoleerde ligging is er maar weinig doorstroming. Ook hier lijken soorten als brede waterpest, stijve waterranonkel en kranswier spec. t.o.v. 10 jaar geleden te zijn verdwenen maar het water is nog wel helder.

26 Juli 2022. Zoetendijk. Mooi glashelder bermslootje plas s-Gravenbroek vol met smalle waterpest. Slootje ligt vrij geïsoleerd. Er is maar weinig aanstroom van voedselrijk boezem/polderwater. Er is wel sprake van afname van soorten die een goede waterkwaliteit indiceren. Brede waterpest, stijve waterranonkel en kranswier spec. trof ik niet meer aan.


26 Juli 2022. Zoetendijk. Bermslootje plas s-Gravenbroek massaal groeiend smalle waterpest


26 juli 2022. Moerasvaren staat nog steeds in de oever van het aangrenzend rietmoeras langs de Zoetendijk. Stond hier 40 jaar geleden ook al.
Is een aandachtsoort die bedreigd wordt.