Nieuwsbrief april 2018

Bijzondere vogelsoorten doen de Hooge Boezem bij Haastrecht even aan

Steltkluten

De Hooge Boezem bij Haastrecht is een waar eldorado voor broed- en trekvogels. Regelmatig zijn er ook minder algemene vogelsoorten te zien zoals stelkluten op foto boven (19 april2018) en reuzenstern op de foto onder (21 april 2018). Ze doen het gebied maar even aan om er te eten of te rusten.

Reuzenstern. Vloog een rondje boven de Hooge Boezem. Landde weer tussen de kokmeeuwen en ging staan te slapen
met de kop tussen de veren.


Kokmeeuwkolonies in de Hooge Boezem Haastrecht
en het Reeuwijkse Plassengebied

Kokmeeuwen in de kolonie bij de Hooge Boezem bij Haastrecht. Foto: 10 april 2018.
Het aantal broedparen neemt flink toe zoals onderstaande tabel laat zien. Wat wel een risico vormt is dat verschillende van de kunstmatig aangelegde eilandjes flink aan het afkalven zijn. Daarmee dreigt een deel van  het broedgebied van kokmeeuw en visdief, waarvoor de eilandjes in eerste instantie zijn aangelegd, onder water te verdwijnen.


Aantal broedparen kokmeeuw 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Waarnemers
Hooge Boezem Haastrecht 0 0 3 2 14 42 Vogelringstation Nebularia
Reeuwijkse Plassengebied 1231 1455 1066 1386 1553 847 Hans van Gasteren e.a.

Broedvogelontwikkeling kokmeeuwen Reeuwijkse Plassen
Het Reeuwijkse Plassengebied is al vele jaren broedplaats van kokmeeuwen. De belangrijkste kolonies waar een groot deel van de kokmeeuwen broeden zijn de plassen Elfhoeven en Ravensberg. Op de plas Broekvelden hebben een paar jaar ook flinke aantallen gebroed maar de eilandjes waar ze op nestelden zijn inmiddels in  de golven verdwenen.  In het voorjaar van  2017 werd een sterke afname geconstateerd welke vooral te maken had met het afschermen met gaas op eilandjes op plas Elfhoeven om het broeden te voorkomen. T.o.v. de jaren 70 van de vorige eeuw is het aantal broedende kokmeeuwen in Reeuwijk fors gedaald. Toen was er nog sprake van zo'n 2200-2500  broedparen voor het gehele plassengebied (tellingen Freek Mayenburg).

Hooge Boezem Haastrecht. Sommige kokmeeuwen hebben hun nest al klaar terwijl anderen nog druk bezig zijn met de voorbereiding. Foto: 10 april 2018. De toename van de kokmeeuwkolonie heeft wel tot gevolg dat een aantal visdieven gedwongen wordt elders in het gebied een broedplek te vinden.


Weidevogels op de Hooge Boezem bij Haastrecht. Het perfecte  broedbiotoop voor kievit, grutto en tureluur.


Het is 1 april 2018. Het weidevogelseizoen is weer begonnen. De eerste kieviten nestelen al weer zoals op onderstaande foto's is te zien, maar er wordt door kieviten ook nog volop gebaltst ten teken dat er nog diverse kievitparen zijn die nog moeten beginnen met nestelen. Ook diverse gruttoparen zijn al aanwezig op percelen waar ze hoogstwaarschijnlijk net zoals ze vorig jaar hebben gedaan zullen gaan nestelen. Maar die hebben aan hun gedrag te zien nog geen legsels. Af en toe is er een baltstvlucht maar verder zijn ze nog tamelijk passief. Ze zijn nog niet toe aan het maken van nestkuiltjes en staan als ze niet aan het voedsel zoeken zijn bewegingloos langs slootkanten te pitten. Paringen vinden er echter wel plaats.

De graslandpercelen waar ze verblijven liggen er vrij nat bij. De gemiddelde slootwaterstand t.o.v. maaiveld is hooguit 15-25 cm. Dit is bewust gedaan omdat de beheerkeuze door de Stichting Het Zuid-Hollands Landschap, die het gebied in eigendom en beheer heeft, speciaal is afgestemd voor de weidevogels. De graslanden in de Hooge Boezem worden extensief beheerd en hebben in de wintermaanden een hoge waterstand. Er is een afwisseling tussen grasland wat extensief met droge koeien wordt beweid en hooiland wat laat wordt gemaaid. Periodiek wordt er gemest waarbij ruige stalmest de voorkeur heeft t.o.v. drijfmest. De ideale terreincondities voor weidevogels dus en dat is merkbaar want er broeden flink wat weidevogels. Ook voor de herinrichting van de Hooge Boezem als wateropvanggebied was dat al het geval.  Het toenmalige agrarische bedrijf van boer de Bruin was extensief en daar profiteerden weidevogels van.

De hoge winterwaterstand wordt in het voorjaar langzaam maar zeker wat verder verlaagd door natuurlijke verdamping. Daardoor verbeteren de broedcondities voor grutto, tureluur en slobeend  want door een wat lagere waterstand komt de grasgroei op gang, nestelplaats voor genoemde soorten, echter veel trager dan op het gangbare agrarische boerenland met een lager polderpeil. Genoemde gunstige terreincondities zijn er dan ook de oorzaak van dat het broedsucces (vliegvlug worden van de kuikens) voor weidevogels in dit gebied de laatste drie jaar uitstekend was. Daarnaast was er  weinig predatie.


Overzicht van graslandpercelen op de Hooge Boezem bij Haastrecht. Foto: 30 maart 2018.
Natte delen en wat drogere wisselen elkaar af.


Broedende kievit op het nest. Het nest gebouwd van dode grassprieten die in het najaar zijn blijven staan of zijn blijven liggen.
Hooge Boezem bij Haastrecht. Foto: 1 april 2018


Broedende kievit op het nest. Hooge Boezem bij Haastrecht. Foto: 1 april 2018


Broedende kievit op het nest. Hooge Boezem bij Haastrecht.
Foto: 1 april 2018


Broedende kievit op het nest. Hooge Boezem bij Haastrecht. Bij elkaar telde/zag ik op een dag in het gebied 8 kieviten op het nest zitten.
Foto: 7 april 2018


Een kievitpaar en gruttopaar hebben elkaars gezelschap opgezocht bij het gaan nestelen. Foto: 8 april 2018


Polder Stein Noord. Kievit broedend op nest gemaakt van strootjes uit strorijke potstalmest die in het vroege voorjaar tijdens een vorstperiode is uitgestrooid over het land. Foto hieronder: het nest opgebouwd uit  strootjes met vier eieren. Het nest is bewust zo hoog opgebouwd omdat het perceel erg drassig was en de eieren niet in het water mogen liggen. Foto's: 12 april 2018.


Steeds meer grutto's in het broedbiotoop

Het is 7 april 2018. De aantallen overnachtende grutto's op de verschillende verzamelplaatsen nemen steeds verder af omdat grutto's permanent in het broedbiotoop blijven. Dat laten avondtellingen van de laatste jaren uitgevoerd op de verschillende gruttoverzamelplaatsen ons zien. Maar er slapen toch nog steeds flinke aantallen grutto's. Daar zitten IJslandse grutto's tussen die maar even blijven om verder te trekken naar de broedgebieden in Noord-Europa maar ook  grutto's die wat later tot broeden komen. Wellicht zitten er ook 2e jaars grutto's bij die misschien nog helemaal niet tot broeden komen.
Je hebt vroeg nestelende grutto's en wat later nestelende grutto's.  Zo rond 25 maart j.l. zag ik al diverse paren in het broedbiotoop aanwezig. Ze waren er wel  maar waren vooral bezig zich vol te vreten (opvetten)  ter voorbereiding op de eileg. Nog geen eieren maar wel parend en er werden baltstvluchten gemaakt. Op 6/7 april 2018 zag ik al verschillende nestelende grutto's. Nestbouwende grutto's, twee grutto's zittend op eieren en al een behoorlijke hoge bezetting van gruttoparen in het broedbiotoop. De meeste van de wat later nestelende grutto's leggen hun eieren zo ongeveer tussen 10-18 april.


Voorbereiding op- en maar hopen op een geslaagd broedseizoen .


Gruttovrouwtje kuiltje draaiend ter voorbereiding op een geschikte nestelplaats. Foto: 7 april 2018


Het gruttovrouwtje probeert uit of het wel lekker zit. De eilegfase is nu echt aangebroken. Foto: 7 april 2018


Nog een paar foto's om te laten zien hoe de voorbereidingen om te gaan nestelen er aan toe gaan. Foto: 7 april 2018 


Gruttoman zittend op het nest. Het vrouwtje bekijkt hoe het mannetje het nestelen er vanaf brengt. Foto: 8 april 2018.


Fotoalbum april 2018

Blauwborst in de top van een wilg. Met op de achtergrond het silhouet van een voorbij vliegende grauwe gans.
Foto: 8 april 2018